Instabiele regeringen, oorlog, droogte en armoede. Als we over Afrika en het Midden-Oosten in het nieuws horen, zijn het vaak dergelijk negatieve berichten die tot ons komen. Toch zijn het misschien wel de meest innovatieve regio’s ter wereld als het gaat om de ontwikkeling en inzet van technologie op het gebied van groene energie, landbouw en financiële inclusie.

Natuurlijk, het is vrijwel onmogelijk om alle landen in Afrika en het Midden-Oosten met elkaar te vergelijken, want onderling zijn de verschillen enorm. Toch zijn er ook veel gelijkenissen te benoemen, meent Fadoua Boudiba, regiomanager Afrika en het Midden-Oosten van Triodos Investment Management. “Veel landen in beide regio’s hebben een jonge populatie en er is veel werkloosheid. Dit maakt de inwoners van nature al ondernemend, ze zijn gewend om in uitdagende omstandigheden een inkomen te verdienen. Daarnaast zien we ook steeds meer hoogopgeleide jongeren die willen bijdragen aan de sociale en economische ontwikkeling van hun land.”

Op een kantelpunt

Boudiba is zelf van Belgisch-Marokkaanse komaf en ze ziet dat de jonge generaties in de regio totaal andere kansen hebben dan haar ouders en grootouders. Ze gelooft dat Afrika en het Midden-Oosten op een kantelpunt staan, vanwege de mogelijkheden die er nu op het gebied van technologie ontstaan, en noemt daarbij in eerste instantie financiële technologie, oftewel fintech. Financiële apps en digitale leenplatformen worden steeds populairder en geven ondernemende mensen toegang tot kredieten via sms of smartphone.

Momenteel heeft ongeveer 35 procent van de inwoners van Afrika toegang tot een bankrekening, maar parallel daaraan heeft zo’n 20 procent tegenwoordig een digitale bankrekening. “Mensen krijgen niet altijd toegang tot het traditionele banksysteem. Voor hen biedt een digitale bankrekening een uitkomst als ze toch een lening willen afsluiten. En doordat er op steeds meer plekken internet is, neemt deze ontwikkeling een enorme vlucht.”

Boudiba ziet dit ook terug in de investeringsportefeuille van haar team. Een voorbeeld is Microfund for Women (MFW), een microfinancieringsinstelling in Jordanië. Zoals de naam al doet vermoeden biedt MFW leningen aan vrouwen die hiermee hun bedrijf kunnen starten en uitbreiden. Boudiba roemt de slagkracht van MFW tijdens corona: “MFW heeft haar dienstverlening in z’n geheel gedigitaliseerd, waardoor ze makkelijker en efficiënter meer vrouwen kunnen ondersteunen.”

Toegang tot duurzame energie

Maar ook als het gaat om toegang tot duurzame energie schieten nieuwe initiatieven overal in de regio uit de grond. In verschillende landen in Afrika en het Midden-Oosten - waar er altijd veel zon is, maar waar het ontbreekt aan een stabiel elektriciteitsnetwerk - ontstaan steeds meer initiatieven rondom zonne-energie. Om de kloof tussen hernieuwbare bronnen en toegang tot energie te overbruggen ziet Boudiba hoe ondernemers zich telkens weer aanpassen en zoeken naar nieuwe mogelijkheden.

Een mooi investeringsvoorbeeld is MyJouleBox in Benin, een bedrijf dat zogeheten off-grid oplossingen met zonne-energie biedt. Huishoudens kunnen een klein pakket aan zonnepanelen aanschaffen om elektriciteit op te wekken voor bijvoorbeeld licht, opladers en radio. Bedrijven kopen een groter pakket om machines te laten draaien of om koelfaciliteiten te installeren die hun producten langer goed houden. ” Het is de realiteit van de markt waaraan MyJouleBox zich aanpast naarmate de markt evolueert. Je kunt bij hun je zonnepanelen uitbreiden naarmate je meer zonne-energie nodig hebt. Het bedrijf wil zijn diensten blijven uitbreiden naar andere landen in West-Afrika om nog meer mensen in de regio toegang tot groene energie te geven.”

Lokale blik

Inwoners hebben dus een sterke drang om te overleven, en tegelijk een enorm sterk vermogen om zich aan te passen aan de nieuwste innovatieve ontwikkelingen. Wanneer je je begeeft op deze markt is het van groot belang om vanuit de lokale blik te kijken naar wat nodig is, meent Boudiba. “Het heeft geen zin om met je in Europa uitgedachte plan hierheen te komen; je moet je aanpassen aan de realiteit van de lokale markt.”

Wat dat betreft begeeft Boudiba zich in een interessant gebied. Als Marokkaanse, geboren in Brussel, heeft ze gedurende haar leven zowel veel van de Europese cultuur, als van de Noord-Afrikaanse meegekregen. “Vroeger wilde ik heel Europees zijn in mijn aanpak. Nu realiseer ik me dat het combineren van beide culturen die ik tijdens mijn opvoeding meekreeg, me in een unieke positie plaatst: ik begrijp de klanten in de regio en ik begrijp de investeerders in Europa. Ik kan die kloof tussen culturen overbruggen. Investeren in iemands onderneming is net zo belangrijk als de manier waarop je met diegene omgaat, hoe je elkaar respecteert.

Wereldleiders

Ook in het zeskoppige investeringsteam, waarmee Boudiba voor Triodos Investment Management in de regio werkt, bevinden zich zodoende veel mensen die oorspronkelijk in de regio geboren zijn. “We voelen heel sterk dat de regio aan de vooravond staat van een snelle explosieve groei. Met ons werk kunnen we een betekenisvolle impact hebben aan de basis van die groei, om ervoor te zorgen dat de bedrijven en mensen uit de regio kunnen profiteren van deze ontwikkeling. We willen lokale bedrijven helpen groeien zodat ze wereldleiders worden in wat ze doen. Dat is wat ons drijft.”

Normaal gesproken bezoeken Boudiba en haar collega’s alle klanten waar ze een investeringsrelatie mee aangaan, maar door de coronapandemie is dat wat lastiger. Dit weet het investeringsteam op te vangen door online meetings te organiseren, of samen te werken met lokale deskundigen. “We hebben altijd een hele sterke band met klanten, sommigen van hen ken ik al 15 jaar omdat ik voor Triodos ook in die regio’s werkte. Hierdoor kunnen we zelfs tijdens de pandemie investeren in bedrijven die zich hebben aangepast aan de nieuwe realiteit onder covid. Zo dragen we bij aan het economisch herstel van de regio.”

Klimaatverandering

Ook in Afrika en het Midden-Oosten heeft de coronapandemie grote gevolgen voor de vaak toch zwakkere economieën. Met de stijging van de inflatie komen de kleine en middelgrote ondernemers sneller in de knel. “Dan helpen wij hen ook om hun leningen terug te betalen. Onze investeringen zijn als een huwelijk: de steun is voor zowel goede als slechte tijden.”

Maar de grootste uitdaging die de nodige kopzorgen brengt is toch wel klimaatverandering. Die heeft namelijk vaak direct invloed op de ondernemingen en instellingen van Boudiba’s klanten. “Zij hebben gelijk te maken met de gevolgen van extreme droogte en hitte. Mensen die in de landbouw werkten, zoeken vanwege die droogte steeds vaker hun heil in de meer stedelijke gebieden. Daarmee verplaatst het probleem, want ook daar moeten zij een inkomen genereren.”

Een recente financiering door het team van Boudiba is Apollo Agriculture, een Keniaans bedrijf dat op basis van algoritmes en geautomatiseerde technologie kleinschalige boeren helpt hun winstgevendheid te maximaliseren en veerkrachtiger te worden tegen klimaatverandering. Apollo biedt hiervoor zowel financiering, advies op maat, verzekeringen en landbouwbenodigdheden aan.

Al deze investeringen geven aan hoe dynamisch en uitdagend het is om actief te zijn in deze regio’s. “Ik hou ervan om naar de klanten toe te gaan, te zien hoe inventief ze zijn en welke impact een investering van ons kan hebben. Ik houd ervan om verandering te brengen. Ik kan de wereld niet verbeteren, maar ik heb wel een baan waarin ik een bijdrage daaraan kan leveren. Plus ik heb het geluk dat ik een sterk team heb dat hetzelfde doel heeft."