Meer dan duizend energieprojecten van burgers zullen de komende jaren het daglicht zien dankzij het Realisatiefonds, dat wordt beheerd door Energie Samen en Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (Svn). Het fonds zal een belangrijke rol spelen in de Nederlandse energietransitie, zegt Angeles Toledo, fondsmanager van Triodos Groenfonds. Het sluit perfect aan bij de doelstelling van Triodos Bank om bij te dragen aan een gedecentraliseerde energiemarkt.

Energietransitie voor burgers

De komst van het Realisatiefonds was hard nodig, vertelt Toledo, omdat kleinere energiecoöperaties vaak achter het net vissen bij financiering. “De meeste banken financieren pas vanaf 1 miljoen euro. Heel jammer, want energiecoöperaties zijn een belangrijke schakel. De energietransitie is niet alleen een technisch vraagstuk rondom het vervangen van fossiele brandstoffen, maar ook een inkomensvraagstuk: hoe delen we de kosten en opbrengsten?” Dankzij energiecoöperaties gaat een deel van de winst die met nieuwe energiebronnen wordt gemaakt naar burgers in plaats van bedrijven. En ze zijn ook onmisbaar voor het draagvlak voor de transitie, omdat deze projecten door enthousiaste buurt-, dorps- of stadgenoten worden gedragen.

Door de opzet van het Realisatiefonds worden de gebruikelijke obstakels bij financiering van een klein project overwonnen, vertelt Harold Hofenk, teammanager Energie & klimaat bij Triodos Bank. Zo laten banken kleine projecten meestal liggen omdat ze niet rendabel zijn vanwege de hoge kosten voor due diligence – het juridische en technische onderzoek voorafgaand aan een investering. Hofenk: “Omdat we een gestandaardiseerde manier van werken hebben opgezet, is dat bij het Realisatiefonds geen probleem. Bovendien financieren we veel projecten in dit fonds, waardoor het minder erg is als er eentje verlies draait. En doordat Energie Samen de coöperaties begeleidt met hun aanvraag, is de kans ook groter dat ze slagen. Door de gestandaardiseerde werkwijze hoef je niet lang op het antwoord te wachten.”

Combinatie van subsidie en lening

Lokale initiatieven kunnen voor een lening uit het Realisatiefonds aankloppen bij Energie Samen. Deze paraplu-organisatie van energiecoöperaties geeft advies over de financieringsaanvraag en de haalbaarheid ervan. Fondsmanager SVn beoordeelt vervolgens de aanvraag en geeft de lening: een bedrag tussen de 30.000 euro en 1 miljoen euro. Maximaal 75 procent van de totale projectkosten kan met de lening worden gefinancierd. Het Realisatiefonds is begonnen met 15 miljoen euro in de pot, met de bedoeling om uit te groeien tot 60 miljoen euro in de komende paar jaar.

Om in aanmerking te komen voor het Realisatiefonds is een toegekende overheidssubsidie nodig: ofwel de SCE (Subsidieregeling coöperatieve energieopwekking) ofwel de SDE++ (Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie). “Dat is voor ons een garantie dat het geld terugbetaald zal kunnen worden", legt Hofenk uit. “Daarnaast moet het project in aanmerking komen voor de Groenregeling van de overheid. De belegging wordt dan officieel als groen erkend. Omdat dat belastingvoordeel oplevert, kunnen wij als financiers onder gunstige voorwaarden een lening verstrekken.”

De eerste aanvragen zijn inmiddels goedgekeurd. Het gaat om zonne-installaties bij bedrijven die hun dak beschikbaar hebben gesteld aan energiecoöperaties. Vanaf 1 maart gaat de SCE-subsidieregeling weer open voor nieuwe projecten. Het beschikbare bedrag  hiervoor is flink gegroeid: vorig jaar was het 92 miljoen euro, nu 150 miljoen euro.