1. Weet waar je over praat

Voordat je begint, is het goed om te weten wat circulariteit precies inhoudt. Daar bestaan namelijk nogal wat misverstanden over. Hans Stegeman, hoofd Research & Investment Strategy bij Triodos Investment Management, definieert het als volgt: “Een samenleving waarbij alles erop gericht is om materialen en grondstoffen uit de natuur zo lang en efficiënt mogelijk te gebruiken.”

Dat gaat dus veel verder dan alleen recycling, maar niet iedereen weet dat. Ook zaken als reparatie, refurbishment en hergebruik dragen bij aan een circulaire economie. Met andere woorden: onderzoek goed waar de circulaire economie om draait en waar voor jou de grootste kansen liggen om bij te dragen. Laat je bijvoorbeeld inspireren door de succescases die er al zijn en profiteer van beschikbare kennis en informatie. Circulairondernemen.nl is bijvoorbeeld een goed startpunt.

2. Gebruik minder grondstoffen

Een uitstekende eerste stap richting een circulaire bedrijfsvoering is kritisch naar je eigen grondstoffengebruik kijken. “Gebruik bijvoorbeeld simpelweg minder grondstoffen”, zegt Stegeman. “Dat is nog niet circulair, maar het helpt wel.”

Dring printergebruik op de werkvloer bijvoorbeeld terug, vervang de papieren handdoekjes in de toiletten voor een duurzamer alternatief, zet in op minder voedselverspilling in de kantine, investeer in duurzame kantoorartikelen die langer meegaan (zoals een whiteboard in plaats van een papieren aantekeningenbord) of stimuleer werknemers om hun eigen koffiemok mee te nemen.

Daarnaast loont het om het energieverbruik op kantoor (want ook dat zijn grondstoffen) terug te dringen. Dat begint al met het licht uitdoen, de stand-by-stand instellen op computers en de verwarming uitdoen in ongebruikte ruimtes. Of investeer daadwerkelijk in de verduurzaming van je kantoorpand.

3. Van primair naar secundair/van fossiel naar hernieuwbaar

Zijn materialen op de werkvloer aan vervanging toe? Onderzoek dan eens of je ze kan vervangen met alternatieven die in lijn liggen met de circulaire economie. Refurbishment van elektronische apparaten is inmiddels een professionele markt, met meer dan genoeg aanbod. Wellicht voldoen opgeknapte smartphones of laptops wel aan de eisen op de werkvloer. Hetzelfde geldt voor refurbished kantoormeubilair. Dan zet je een goede stap richting een circulaire bedrijfsvoering; de levensloop van deze producten wordt immers verlengd en grondstoffen blijven langer in de kringloop.

Een andere vraag die je jezelf kan stellen: zijn fossiele materialen op de werkvloer te vervangen voor hernieuwbare alternatieven? Een welbekend voorbeeld is plastic, dat vaak met fossiele grondstoffen als aardolie geproduceerd wordt. Tegenwoordig zijn plastics op basis van plantaardige grondstoffen, zoals suikerriet, echter ook beschikbaar. Stel jezelf dus de vraag: kan ik plastic producten op de werkvloer vervangen met biobased alternatieven?

4. Onderzoek je eigen verdienmodel, keten en sector

Ook je businessmodel en de keten en sector waarbinnen je actief bent, bieden naar alle waarschijnlijkheid kansen op het gebied van circulariteit. Nieuwe, circulaire verdienmodellen komen niet voor niets steeds vaker voor, van leasemodellen tot reparatiediensten. Het loont om ook binnen jouw sector op zoek te gaan naar circulaire businesskansen. “Geloof me, die verdienmodellen zijn er”, zegt Timmo Terpstra, algemeen directeur van koffiemerk Peeze.

Het koffiemerk ging zelf op zoek naar dergelijke kansen en ontwikkelde een recyclebare koffiebeker (gemaakt van suikerrietafval), compleet met een ophaalservice om de kringloop te sluiten. De bekers worden in de nabije toekomst bij de eerste klanten opgehaald, waarna ze vergist en gecomposteerd worden.

5. Zoek de samenwerking op

Om een grondstoffenstroom circulair(der) te maken, moet vaak de hele keten op de schop; van grondstoffenwinning tot eindproduct. Met andere woorden: circulair ondernemen kun je niet alleen. “Je bent per definitie afhankelijk van je partners”, stelt Terpstra.

Dat ondervond hij aan den lijve, toen Peeze een industrieel composteerbare koffieverpakking naar de markt bracht. “Daar heb je een innovatieve partij voor nodig, met verstand van verpakkingen. Die heeft op zijn beurt weer een grondstoffenleverancier nodig, met expertise op het gebied van materialen”, vertelt hij. “Ook aan het einde van de levenscyclus is samenwerking essentieel. We hebben immers een afvalverwerker nodig die de verpakking naar compost kan transformeren. Je snapt: samenwerking is echt de sleutel.”

Bovenstaande samenwerkingen wierpen uiteindelijk hun vruchten af: de composteerbare koffieverpakking van Peeze is inmiddels een feit.

6. Neem ook na verkoop verantwoordelijkheid voor je product

Hoe kun je jouw product of dienst inpassen in de circulaire economie? Die vraag moet elke ondernemer zichzelf stellen, vindt Stegeman. Dat betekent dat je ook ná de verkoop betrokken blijft bij je product. “Of je nu inzet op een ‘product als dienst’-model, langere garantie of gratis reparatie, dat maakt niet uit”, aldus Stegeman. “Als producten door jouw inspanningen langer meegaan, is het goed voor de circulaire economie.”

MUD Jeans bracht dat gedachtegoed in de praktijk: klanten kopen bij deze startup geen spijkerbroek, maar leasen hem. Na een jaar krijgen ze de keuze: Houden ze de spijkerbroek of ruilen ze hem in voor een nieuwe? De oude spijkerbroek wordt bij de laatste keuze teruggestuurd naar MUD Jeans, zodat deze er weer nieuwe broeken van kan maken. Zolang de grondstoffen maar niet verloren gaan, benadrukt oprichter Bert van Son: “Circulair denken is de volgende stap in duurzaam ondernemen: dat betekent dat je in de productie al rekening houdt met hergebruik én een manier bedenkt waarop het product weer bij je terugkomt.”