Christiana Figueres hield zich zes jaar bezig met het akkoord van Parijs. Een akkoord waar 195 landen hun handtekening onder zetten. Ze verplichten zich daarmee klimaatvervuiling aan te pakken. Dat het een succes is, blijkt uit de plannen die de meerderheid van de landen al heeft gemaakt om zich echt aan het akkoord te houden.

Maar er zijn ook kritische geluiden. Want wat gebeurt er als de nieuwe president van een van de grootste economieën onder dat akkoord uit wil komen? En hoe effectief is het akkoord?

CHRISTIANA FIGUERES

PROJECT C.V.

Christiana Figueres is diplomaat uit Costa Rica. Een half jaar na het mislukken van de klimaattop in Kopenhagen in 2010 werd Figueres benoemd tot hoofd van het klimaatbureau van de Verenigde Naties. Daar maakte ze zich hard voor een nieuw akkoord. Zes jaar lang coördineerde ze alle internationale klimaattoppen. Alles met het doel om de aarde niet meer dan 2 graden op te laten warmen.

1. Lost het akkoord de klimaatverandering op?

Nee. Dat is natuurlijk jammer, maar de waarheid is dat we de lucht al met tweederde van het maximum vervuild hebben. Dat kan niet meer worden teruggedraaid. Zo lang als de mens zal bestaan, moeten we het doen met dat derde deel dat we nog over hebben.

Het klimaatakkoord stippelt het pad uit dat we moeten nemen om de ergste impact van klimaatverandering te voorkomen. Wat we nu al ervaren, kan niet meer worden teruggedraaid. We moeten ons dus aanpassen aan deze nieuwe omstandigheden.

2. Is het Klimaatakkoord voor alle landen?

Ja. Het akkoord geldt voor alle landen. Voor de eerste keer in de geschiedenis kwamen er 195 landen samen om te tekenen voor een innovatief en ver reikend akkoord. We hadden voor de meerderheid kunnen gaan, maar alle landelijke regeringen hebben unaniem getekend. Dat is opmerkelijk als je kijkt naar wat er in het akkoord staat. Het gaat over het gebruik van land en wat we doen met ontbossing. Maar vooral over energieverbruik. Minder transport en meer duurzame energieopwekking.

Als je bedenkt dat er landen als Saoedi-Arabië hebben getekend, landen met grote oliereserves, is dat bijzonder.

3. Is het akkoord juridisch bindend?

Ja, het is juridisch bindend voor de landen die het akkoord in de wet hebben vastgelegd. Dat zijn er al 109. Een record voor de Verenigde Naties, zo snel na het Klimaatakkoord. Opmerkelijk dat zoveel landen dit al gedaan hebben. In 2020 loopt het vorige klimaatakkoord af. Het akkoord van Parijs had als doel daarna in te gaan. Dit zegt iets over het groeiende bewustzijn over klimaatproblemen. Al zijn we nog niet waar we moeten zijn.

Er worden wel records verbroken. De internationale luchtvaartsector maakte afspraken. Vanaf nu gaat iedere luchtvaartmaatschappij rekening houden met klimaatverandering. Alle maatschappijen over de hele wereld spraken af een ontzettend grote hoeveelheid energie te gaan besparen en de CO2-uitstoot aanzienlijk te gaan verlagen.

Het is nog niet genoeg, maar toch is het positief omdat dit de eerste sector is in de wereld die zich bindt aan een emmissieplafond.

Het akkoord wordt geïmplementeerd omdat we alle landen uitgenodigd hebben om hun eigen plan te maken.

4. Gaat het akkoord van Parijs geïmplementeerd worden?

Ja. En dat ligt niet aan de juridische verbintenis of omdat alle landen het eens zijn over het akkoord. Het akkoord wordt geïmplementeerd omdat we alle landen uitgenodigd hebben om hun eigen plan te maken. Ieder land heeft een andere politiek en economie. Maar ook andere bronnen die ze uitputten.

Ik kom zelf uit Costa Rica. Een mooi voorbeeld want in Costa Rica zijn geen fossiele brandstoffen te vinden. Stoppen met het winnen van fossiele brandstoffen heeft dan geen zin. Maar we kunnen wel stoppen met importeren. En zo moet elk land bekijken hoe zij het beste bij kunnen dragen. Dat hebben 189 landen inmiddels gedaan.

De motivatie is niet dat al deze landen zo graag de wereld willen redden. Om heel eerlijk te zijn, er zijn niet zoveel mensen die dat willen. Het is in hun nationaal belang.

We zijn er in geslaagd in zes jaar tijd ieder land in te laten zien waar ze hun voordeel uit kunnen halen als ze zich inzetten voor klimaatverandering. Dit inzicht was een van de grootste keerpunten op de weg van Kopenhagen naar Parijs.

5. En wat als de Verenigde Staten niet meer mee doet?

Laten we niet vooruitlopen op de feiten. Wat er gezegd wordt in een campagne, wordt niet altijd beleid. En mochten de Verenigde Staten onder het klimaatakkoord uit willen, is dat nog niet zo eenvoudig. Volgens de internationale wetgeving kost het een land vier jaar om onder het akkoord van Parijs uit te komen.

Daarnaast heb ik vertrouwen in het bedrijfsleven en de financiële sector van de Verenigde Staten. Daar is genoeg begrip over het feit dat wereld vooruit moet gaan en niet stil blijft staan. Ze verliezen de concurrentie in de wereldeconomie als ze stil blijven staan.

Ik vergelijk het met een stilstaande auto. Er is er altijd wel een die stil staat, maar dat verandert de richting van de andere auto’s niet. We zijn bereid te helpen, maar als de bestuurder dit niet wil dan rijden we verder.

Op het moment dat Trump verkozen werd als nieuwe president, vond in Marrakesh de nieuwe klimaattop plaats. Daar spraken 47 landen met elkaar af om in 2020 100% hernieuwbare energie op te wekken. De overwinning van Trump was hiervoor eerder een duwtje in de rug, dan dat het iets in de weg legde. De noodzaak om verder te gaan werd namelijk belangrijker.

> Lees het artikel ‘600 Amerikaanse bedrijven eisen klimaatactie van Trump’ op Oneworld

6. Welke rol heeft een bank?

Ik maak me zorgen om financiële middelen om het akkoord van Parijs te bewerkstelligen. Wat niet gefinancierd wordt, kan niet gebouwd worden. De energiesector moet worden getransformeerd. En er is nog maar weinig tijd over. Zowel de energiesector als de financiële sector zijn van oudsher conservatief. Terwijl dit nu de sectoren zijn die het hardst moeten werken.

We hebben geld nodig van zowel de overheid als de private sector. Dit weten we, maar het gaat niet snel genoeg. Er hebben miljoenen mensen gewerkt aan het akkoord van Parijs, maar het ligt niet meer in de handen van deze mensen.

De financiële sector is aan zet. Het lot van het klimaat ligt in de handen van de impactbeleggers. De mensen die weten wat het is om bij elke financiering duurzaamheid als overweging mee te nemen. De verandering die de financiële sector nodig heeft, moet net zo snel gaan als de verandering in de energiesector. Hoe de komende 5 jaar kapitaal wordt toegekend, zal het leven op de aarde voor de komende 300 jaar bepalen.

Bekijk hier de Tedtalk van Christiana Figueres over het Klimaatakkoord.

Meer lezen over het thema klimaat?
> Waarom de duurzame werelddoelen van ons allemaal zijn
> Klimaatbescherming wacht niet op wereldleiders
Fotografie: Michiel Wijnbergh