Stel: je hebt zorg nodig, maar het dorp waar je woont biedt die zorg niet. Moet je dan verhuizen? In het Brabantse dorp Dorst hoeft dat sinds kort niet meer: daar openden twee ondernemers Crataegus, een kleinschalig zorgcomplex, om mensen dichtbij huis te kunnen laten wonen.

Een heel ander probleem: ieder jaar worden er in Nederland een miljoen fietsen bij het grofvuil gezet, of ze worden aan hun lot overgelaten waar ze het begeven hebben. Zonde. Maar sinds een tijdje is er Roetz-Bikes: een sociaal bedrijf dat trendy stadsfietsen maakt van oude wrakken.

Nog eentje dan: de spijkerbroek is niet alleen ons meest populaire kledingstuk, maar ook het meest vervuilende. Daarom bedacht MUD Jeans een model waarin spijkerbroeken milieu- en mensvriendelijke worden geproduceerd én we minder grondstoffen verspillen.

Drie op het eerste gezicht volledig ongerelateerde problemen met oplossingen. Toch hebben ze één grote overeenkomst: ze zijn mede mogelijk gemaakt door spaargeld — misschien zelfs jóúw spaargeld. Hoe zit dat precies?

Zo werkt een bank

Om te begrijpen hoe jouw geld ingezet wordt voor bedrijven met een positieve impact, moet je eerst weten hoe een bank precies werkt. Dat zit zo: eigenlijk heeft een bank maar een paar kerntaken. Naast betalingsverkeer regelen, bewaart een bank je spaargeld veilig. Vervolgens leent ze dit geld aan ondernemers uit. Daarmee verbindt een bank spaarders die tijdelijk geld over hebben met ondernemers die geld nodig hebben voor het financieren van hun initiatieven.

Daarmee hebben banken een belangrijke maatschappelijke nutsfunctie: naast het veilig bewaren van jouw spaargeld (op de bank) en efficiënt betalingsverkeer (in de winkel, je salaris, etc.), zorgen ze voor kredietverlening (voor, bijvoorbeeld, die winkelier). Banken zijn dus onmisbaar voor het goed functioneren van de samenleving en de economie.

In principe werkt elke bank zo. Maar hoe ze dat doen, verschilt nogal. Triodos Bank financiert duurzame ontwikkeling en positieve verandering in de samenleving. Een grote groep mensen voelt zich verbonden met die missie. Zij vertrouwen immers hun spaargeld aan Triodos Bank toe, om daarmee duurzame ontwikkelingen te financieren. Precies datgene waar Nelleke van Olst, Senior Relatiemanager Zorg en Welzijn, zich mee bezighoudt.

Hoe transparant is een bank?

Van Olst weet wel waar ze bij het woord ‘transparantie’ aan moet denken: Mijn Geld Gaat Goed. Op de website van Triodos Bank staan alle projecten die zij financieren, zodat spaarders weten waar hun geld naartoe gaat. Een ondernemer wordt dan ook pas gefinancierd, als hij ermee akkoord gaat dat hij op de website verschijnt.

“Wij leggen namelijk graag uit waarom wij iets gefinancierd hebben en hoe we daar tegenaan kijken”, zegt Van Olst. “We zijn ook altijd benieuwd naar wat anderen ervan vinden. Soms bellen spaarders ons daar zelfs over op, dan gaan we graag het gesprek aan. De klanten van Triodos Bank zijn zeer betrokken.”

Naast Mijn Geld Gaat Goed wordt ieder jaar in het jaarverslag precies omschreven hoeveel geld er naar welke sectoren gaat, zoals zonne- en windenergie, hypotheken voor duurzame woningen en gezondheidszorg. Maar ook kunst en cultuur en andere maatschappelijke projecten.

Maar transparantie heeft ook grenzen, legt Van Olst uit. Zo staat er niet bij iedere financiering hoeveel geld daarheen is gegaan. “Jij staat ook niet op internet met hoeveel geld er op jouw rekening staat, of welke hypotheek je hebt.”

Wie schiet er wat op met die transparantie?

Iedereen heeft veel aan een transparante bank, aldus Van Olst: “Wij zijn toch een beetje een vreemde eend in de bijt, tussen die grootbanken. Wij zijn opgericht vanuit de gedachte dat geld een positieve veranderkracht heeft. Veel banken zijn er eigenlijk vooral om met geld nog meer geld te scheppen op de beurs. Wij hebben liever een positieve impact, en dat laten we graag aan onze klanten zien.”

“Visie, visie en nog eens visie.” Dat is volgens Van Olst het allerbelangrijkste criterium voor een financiering bij Triodos Bank. “Wat is de visie van de ondernemer? Wat is het doel van zijn onderneming? Wat wil hij bereiken en past dat ook bij onze visie?”

Als je die visie van Triodos Bank volgens Van Olst samenbalt, draait die om levenskwaliteit. “Dat gaat niet alleen over de biologische koe in de wei, maar ook over een menswaardig bestaan. Menswaardige zorg, schone lucht inademen, gelijke kansen in het onderwijs, een biologische boterham op je bord: dat is levenskwaliteit.”

Uiteraard kijkt Triodos Bank ook scherp naar de financiële criteria, want "we zijn natuurlijk geen filantropische instelling. Het doel is uiteindelijk dat rente en aflossing betaald kunnen worden, want het gaat wel om het spaargeld van je spaarders. Daar moet je als een goede huisvader en -moeder over waken.”

Wat de impact van zo’n bank kan zijn

Een van de mooiste financieringen is volgens Van Olst het eerdergenoemde multidisciplinaire centrum Crataegus. Mensen met geheugenproblematiek, een lichte verstandelijke beperking of een GGZ-achtergrond kunnen daar terecht. “Ze hoeven daardoor niet naar de stad, maar kunnen in hun eigen dorp blijven wonen. Zo leven ze ondanks hun mentale problemen in de vertrouwde omgeving, waar ze al hun hele leven mee bekend zijn.”

Toch kan Van Olst eigenlijk niet kiezen voor één mooie financiering. “Ik ben trots op ál onze klanten, of dat nou twee statushouders zijn die een dönerzaak met eko-keurmerk opzetten in Hilversum, of een burgerinitiatief in de zorg in het dorp Austerlitz.”

Voor Triodos Bank kwam er afgelopen november nog een mooie transparantie-slag bij: de oplevering van de nieuwe huisvesting op De Reehorst bij Station Driebergen-Zeist, volledig ommuurd met glazen ramen. “Nu zal het nog veel vaker voorkomen dat treinreizigers uitstappen om even bij ons naar binnen te kijken!” Letterlijk én figuurlijk.