Het plan voor Easy Solar ontstond negen jaar geleden in de collegebanken van Columbia University. Daar vonden de Franse Alex Tourre, de Zuid-Afrikaans-Guineese Nthabiseng Mosia en de Amerikaanse Eric Silverman elkaar. Gezamenlijk wilden ze iets betekenen voor mensen zonder betrouwbare energievoorziening. Ze kochten een lading zonnepanelen, boekten drie vliegtickets naar Sierra Leone en begonnen hun avontuur.

De ondernemers kozen niet voor niets voor Sierra Leone. Daar had slechts 16 procent van de bevolking toegang tot het stroomnet. “De andere 84 procent was na zonsondergang aangewezen op kaarsen, kerosinelampen of slechte zaklampen (met nog slechtere wegwerpbatterijen)”, aldus Tourre, die sinds de oprichting van Easy Solar in Sierra Leone woont. “Voor het opladen van hun telefoon zijn ze aangewezen op zogeheten ‘telecenters’. Daar zijn een aantal stopcontacten aangesloten op een dieselgenerator en kan je je telefoon een paar uur achterlaten.”

Kleine zonne-installaties voor thuis

De invloed van een slechte stroomvoorziening op een mensenleven is enorm. Want zonder elektriciteit geen verlichting om huiswerk bij te maken. En zonder elektriciteit geen mogelijkheid om contact te leggen met vrienden en familie elders. “Maar elektriciteit zorgt ook gewoon voor lol, ook dat is belangrijk”, benadrukt Tourre. “Ik strandde eens (’s avonds laat en met een kapotte auto) bij een verlicht huis in de middle of nowhere in Liberia. Het huis bleek een zonne-installatie van ons te hebben. Op de veranda zaten vier volwassenen en zestien kinderen te lachen bij een film. Hoe mooi is dat? Levensplezier vind ik een doel op zich, los van alle nuttige toepassingen die elektriciteit heeft. In Europa hoeven we toch ook niet steeds te verantwoorden hoe productief we zijn dankzij onze stroomvoorziening?”

Easy Solar biedt kleine zonne-installaties voor thuis aan, in combinatie met bijvoorbeeld vier lampen, een mp3-speler en twee stopcontacten (het populairste pakket van Easy Solar). Aan de basis staat een zonnepaneel met het formaat van een laptop en een vermogen van 6 watt. Dat is op een zonnige dag genoeg om meerdere huishoudelijke apparaten 12 uur lang van energie te voorzien. Het bedrijf bereikt huishoudens in afgelegen dorpen dankzij een netwerk van zo’n 300 tussenpersonen. Zij helpen dorpsbewoners bij het installeren van de producten van Easy Solar, doen reparaties en zoeken samen met klanten naar oplossingen als er betalingsproblemen zijn.

Besparing op energiekosten

“Onze producten zijn milieuvriendelijk, gaan lang mee en zijn uiteindelijk goedkoper dan de kortetermijnoplossingen die mensen nu vaak kiezen. Maar veel inwoners van Sierra Leone kunnen de eerste investeringskosten niet dragen. Daarom bieden we een leaseconstructie aan”, zegt Tourre. Een klant betaalt bijvoorbeeld 12 maanden lang 15 dollar per maand voor het eerdergenoemde pakket. Als de installatie eenmaal is afbetaald, heeft het huishouden vervolgens gratis zonnestroom.

Inmiddels beschikken ruim 170.000 Sierra Leoonse huishoudens over een zonne-installatie van Easy Solar. Daarmee bespaarden zij gezamenlijk 27 miljoen dollar, berekende het bedrijf. Dat is zo’n 160 euro per huishouden, ruim de helft van een gemiddeld maandsalaris in Sierra Leone.

Primeur in Sierra Leone: vaderschapsverlof

Maar met de zonne-installaties van Easy Solar besparen mensen niet alleen geld. Ook het gebruik van fossiele energie holt achteruit. Dat leidde al tot een CO₂-reductie van zo’n 124.000 ton, berekende Easy Solar. Het leidt daarnaast tot minder afval, aldus Tourre: “Zonder toegang tot stroom kopen mensen om de week een nieuwe flut-zaklamp en om de dag een nieuw setje batterijen. De oude batterijen belanden vaak in de berm of het veld. Dat is met ons systeem verleden tijd.”

Toch gaat het Tourre en zijn collega’s niet alleen om duurzaamheid. “Energie is een basisbehoefte, maar momenteel hebben 600 miljoen mensen in zuidelijk Afrika geen betrouwbare toegang tot energie. Dáár willen we verandering in brengen. Het is mooi meegenomen als zij meteen de sprong maken naar een duurzame energievoorziening, maar dat is niet ons hoofddoel. Als je de CO₂-uitstoot van een land als Sierra Leone afzet tegen dat van Europese landen, is die verwaarloosbaar. Ik vind het hypocriet om daar de nadruk op te leggen.”

Tourre is trots op het feit dat Easy Solar nu voor meer dan een miljoen mensen (gemiddeld zo’n zeven per huishouden) het verschil tussen donker en licht heeft kunnen maken. “Maar de impact gaat verder. We proberen ook een voorbeeld te stellen als het gaat om werkomstandigheden. Ons bedrijf was bijvoorbeeld het eerste in het land dat een betaald vaderschapsverlof van twee weken instelde. Inmiddels is vaderschapsverlof opgenomen in de arbeidswet.”

Ziekenhuizen, scholen en fabrieken

Wat Tourre verder belangrijk vindt, is om aan de buitenwereld te laten zien dat je in Sierra Leone een succesvol bedrijf kan opzetten. “Ja, de omstandigheden zijn hier soms uitdagend. Maar hier is ook van alles mogelijk, dat bewijzen wij. Zowel voor jonge Sierra Leoners die ook willen ondernemen, als voor buitenlandse investeerders die huiverig zijn om hier te investeren.’

Easy Solar is sinds 2019 ook actief in buurland Liberia en hoopt haar aanpak de komende jaren uit te rollen in andere West-Afrikaanse landen. Daarnaast bouwt Easy Solar aan een tak voor grotere zonneprojecten, op de daken van bijvoorbeeld ziekenhuizen, scholen en fabrieken.

Wat kan wél?

Uitdagingen bij die groeiambities zijn er genoeg. Toegang tot getalenteerde werknemers en kapitaal bijvoorbeeld. Tourre: “Er is hier weinig perspectief op de arbeidsmarkt, dus veel getalenteerde jongeren verlaten het land. We nemen nu vaak mensen aan uit andere West-Afrikaanse landen en soms zelfs Sierra Leoners die het land hebben verlaten. Zoals onze marketingmanager, die bijna haar hele leven in Londen woonde en voor het eerst weer voet op Sierra Leoonse bodem zette om bij ons te komen werken.”

Kapitaal is een uitdaging omdat veel investeerders Sierra Leone een te kleine markt vinden en het daarom de moeite niet waard vinden om daar risico te lopen. “We krijgen keer op keer ‘nee’ te horen van investeringsfondsen. Triodos Bank is daarin echt uniek, omdat het wil kijken naar wat wél kan.”

We vinden het belangrijk dat je op de hoogte bent van de risico’s van beleggen. Beleggen kan meer rendement opleveren dan sparen, maar beleggingen kunnen ook minder waard worden. Beleg daarom met geld dat je kunt missen. Kijk op de fondspagina van Triodos Groenfonds voor meer informatie over de risico’s en de essentiële beleggersinformatie.