“Wij houden van simpel”, zegt Eline de Waard. “Ik ben zelf bijvoorbeeld geïnspireerd geraakt door Mark Boyle en zijn boek Moneyless, die probeert zo eenvoudig mogelijk te leven, dicht bij de natuur. In kleine dingen probeerde ik dat al in de praktijk te brengen bijvoorbeeld met onze moestuin en ons boomgaardje.”

Toen ze besloten hadden te verhuizen naar Eline’s geboortegrond, kregen ze de mogelijkheid een huis te bouwen op het erf van haar ouders, in een oude boerenschuur. Snel waren ze het erover eens: dat moest zo natuurlijk mogelijk: met een houten skelet, opgevuld met natuurlijk isolatiemateriaal en met leemstuc. Bij een vriend zagen ze wol als isolatiemateriaal, afkomstig van zijn eigen schapen. Eline: “Dat had ik ook wel gewild. Maar van hem begrepen we dat er motten in kunnen komen en daarom hebben we alleen op enkele kleine stukken waar geen stro kon Isolena schapenwol toegepast die is behandeld voor motten.”

Waarom stro?

Stro, gemakkelijk verkrijgbaar restproduct van de graanteelt, is in de ogen van Eline en Roel een van de meest natuurlijke isolatiematerialen. Aan andere materialen, zoals vlas, metisse (uit oude kleding) en houtvezel, zijn vaak plastic vezels als bindmiddel toegevoegd, ontdekten ze na enige internetresearch en diverse telefoontjes en mailtjes met de leveranciers en fabrikanten. De les: de consument die in natuurlijk bouwen is geïnteresseerd, moet heel veel zelf uitzoeken. Roel: “Je moet blijven doorvragen.”

In de tussenwanden en onder de vloer wordt het stro ‘ingeblazen’, een nieuwe, snelle, techniek. Voor het gebruik van stro wonnen ze advies in van ‘stroman’ Wouter Klijn, een deskundige die ook betrokken was bij de gesprekken met de aannemer als intermediair tussen Eline en Roel. Eline: “Wij vertelden Wouter wat onze ideeën waren en hij kon bij de aannemer aangeven wat mogelijk was en wat niet.”

Geld en hindernissen

Nederlandse aannemers die verstand hebben van houtskeletbouw met stro en leem zijn op de vingers van een hand te tellen. En die hebben dan pas over een jaar tijd. Een uitgenodigde aannemer kwam kijken en sprak: “Dit kunnen jullie niet betalen. Het kost je minstens een miljoen.” Hij was opgelucht dat hij de klus niet hoefde te doen. De keuze viel uiteindelijk op een aannemer voor wie deze vorm van bouwen nieuw was, maar die bereid was te leren. “Goede wil, openstaan voor nieuwe perspectieven is het belangrijkste”, zegt Roel.

Eline en Roel zijn een stuk goedkoper uit dan het miljoen dat de aannemer schatte. Ze wisten: “Dit is een superdure tijd om te bouwen.” Maar als je alles goed berekent, zijn natuurlijke oplossingen niet per se duurder dan de traditionele bouw.

“We dachten dat een balklaag in de vloer wel duurder zou zijn dan beton. Maar dat bleek nauwelijks te schelen.” Hetzelfde gold voor de platen tegen het dak van de schuur: de gekozen vlasplaten verschilden weinig in prijs van conventionele dakplaten met glas- of steenwol. En de badkamermuur blijkt wellicht toch mogelijk met een combinatie van kalk en leemstuc, in plaats van tegeltjes.

De compromissen

Dat neemt niet weg dat er compromissen nodig waren. Eline: “Waren we hier bezig om alles natuurlijk te maken, lagen hier ineens allemaal plastic buizen nadat de elektricien zijn werk had gedaan.” Ook dat zochten ze uit: er was in het verleden wel geëxperimenteerd met niet-plastic schakelmateriaal, maar dat was nooit in productie genomen. “Dan is het advies: reduceren en elimineren”, zegt Roel. “Dus maar één schakelaar voor bepaalde ruimtes bijvoorbeeld.”

De pvc-rioleringsbuizen vormden ook een discussiepunt. Roel: “We hebben een composttoilet, maar wel een wasmachine. We gaan kijken of we kunnen wassen met natuurlijke middelen zoals paardenkastanje of klimop, dus wellicht zouden we het afvalwater in de toekomst ooit op het land kunnen brengen of via een helofytenfilter zuiveren. Dat soort gedachten hebben we wel.”

Naar volledig zelfvoorzienend leven?

Mark Boyle, hun inspiratiebron, ging volledig off the grid. Hij is dus van elke aansluiting op gas-en elektriciteitsnet, waterleiding en riolering verstoken. “Maar hij kan zijn drinkwater uit een bron halen”, zegt Eline. En Roel: “Wij kunnen dit niet dus zouden dan het water weer moeten zuiveren om het drinkbaar te maken, met een apparaat waar ook weer plastic in zit.”

Aan sommige vormen van technologie valt moeilijk te ontsnappen. “Ik zou op hout kunnen koken in plaats van elektrisch, zegt Eline. “Maar zelfvoorzienend leven mogelijk maken voor een huishouden van vier personen is in mijn eentje niet mogelijk, en zo ver zijn we ook nog lang niet.”

Het zijn ‘piekmomenten in je leercurve’, zegt Roel. “Dat sommige van je ideale oplossingen wel binnen je bereik liggen, maar dat je andere moet laten schieten. En dan moet je dus zo veel mogelijk elimineren binnen een niet-optimale oplossing. Wellicht kun je in de toekomst toch nog die ideale oplossing realiseren, stapje voor stapje.”

Eline had het liefst een jaar lang meegeleefd met mensen die hun ideaal om eenvoudig te leven in de praktijk brengen, zegt ze. Om van ze te leren. Uiteindelijk wil ze niet tot het uiterste gaan. “Je kunt met het natuurlijk maken van je woning nog meer uitzoeken en uitdiepen. Maar daar leef ik niet voor, dat kost me ook te veel tijd. Mijn moestuin en later hopelijk een voedselbos dat we van plan zijn aan te leggen, zijn me meer waard.”