Na 40 jaar blikken we terug op de veranderkracht van geld. Onze hypotheek is anders dan bij andere banken omdat we ons richten op de verduurzaming van huizen. Maar kunnen we ons ook een veranderaar noemen?

“Ja, vooral omdat we laten zien dat het kan, je volledig richten op duurzame en maatschappelijk waardevolle hypotheken. Als eerste bank koppelden we de rente van de hypotheek aan het energielabel. Dus hoe duurzamer je huis, hoe lager de rente. Andere banken keken bedenkelijk: ‘Is dit realistisch en kunnen jullie daarmee nu echt een verschil maken?"

"Maar ik denk dat het juist belangrijk is dat we als kleinere bank laten zien dat dit kan. Dat we niet alleen idealisten zijn die voor een beter klimaat strijden, maar dat we ook een goed model bedachten waar uiteindelijk andere banken in meegingen. Van een beetje vreemde eend in de bijt werden we een voorbeeld voor andere banken. Niet alleen met dit verhaal. Maar ook omdat een stap extra doen om geld te lenen aan projecten die andere banken niet snel oppakken. Denk aan ecologische drijvende woonwijken, sociale woonprojecten of tiny houses."

"Op dit moment proberen we de sector te veranderen door als eerste bank te de leennorm aan te passen voor woningen die niet duurzaam genoeg zijn. Dat betekent dat als je een huis met label C of slechter koopt en geen plannen maakt om hier verbetering in te brengen, je een minder grote hypotheek kunt krijgen. Niét verduurzamen zien wij namelijk als een risico. Je huis wordt minder waard. Bovendien geven we het signaal dat iedereen moet gaan isoleren. Dat werkt en rendeert voor iedereen. Er is dus handelingsperspectief. Met deze strengere leennorm gaan we als Triodos Bank zelf het verschil niet mee maken, maar als we hier de sector in meekrijgen, veranderen we echt iets.” 

In 2018 en 2019 zat jij namens Triodos Bank aan de Klimaattafel Gebouwde Omgeving. Hier spraken bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden over het Nederlandse Klimaatakkoord. Als je echt iets wilt veranderen, dan was dit een mooie kans. Is dat gelukt?

“Ja en nee. We zijn er in de eerste plaats trots op dat we dat we op landelijk niveau invloed konden uitoefenen en zichtbaar impact maakten door financieringsoplossingen te bedenken voor het verduurzamen van je woning. Heel concreet hebben we dit bereikt door mogelijk te maken dat een hypotheek niet aan een persoon, maar aan een gebouw gekoppeld wordt. Hierdoor wordt verduurzaming van een woning voor iedereen bereikbaar. Het is een kwestie van lange adem. Aan de Klimaattafel hebben we de contouren bepaald en richting gegeven, maar de bittere praktijk is dat het instrument er nog niet is. Tegelijkertijd gebeurt er wel van alles wat bij dit denken aansluit.”

Wil je deze video zien?

Cookies zijn nodig om deze video te tonen. Lees er meer over in onze Privacyverklaring

Akkoord

“Deelnemen aan het Klimaatakkoord proces betekende voor mij dat je het maximaal haalbare probeert na te streven. Onze eigen ambities gaan verder, wij zetten allang alweer de volgende stip aan de horizon. Wat ons nog niet is gelukt, gaan we nu van binnenuit verder aanpakken. De aanpassing van de leennorm bij Triodos Bank voor energie-onzuinige huizen is daar een voorbeeld van. Veel partijen zien dat dit een logische aanpassing in het systeem is, want het is nu eenmaal een risico om een energie-onzuinig huis te kopen en geen geld in verduurzaming te steken.

Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor je portemonnee. Door zaken niet systematisch op te lossen, blijven we pleisters plakken. Toch was de tijd nog niet rijp om dit aan de Klimaattafel als voorstel er doorheen te krijgen. Daarom hebben we nu besloten dit zelf door te voeren. Hiermee hopen we het debat verder aan te jagen. Ik hoop dat de sector volgt. Ik zie wel dat steeds meer andere partijen ons steunen.”

Wat is jou persoonlijke drijfveer om het systeem te willen veranderen?

“Ik ben een nuchtere Zaankanter. Ik voel me verwant met mensen die het net niet kunnen betalen. Daar denk ik aan, bijvoorbeeld als je aan de Klimaattafel zit. Je kunt nog zulke mooie vergezichten schetsen, maar we moeten daarbij de vraag blijven stellen hoe iedereen het kan betalen. En dus hoe het systeem socialer en rechtvaardiger wordt. Vergis je niet hoeveel mensen in de energiearmoede leven, die mensen zouden eigenlijk een hoge energierekening moeten hebben door de slechte isolatie, maar kunnen door geldgebrek niet op de juiste temperatuur verwarmen.”

Hoe verbind je geld aan een sociale missie?

“Ik kijk met een soort nuchterheid naar de problemen in de samenleving, maar ook naar mijn eigen gedrag en keuzes. Ik vind dat je daarbij rekening moet houden met het milieu en de maatschappij, maar dat het wel in verhouding moet staan met wat je jezelf permitteert. Ik eet bijvoorbeeld vegetarisch omdat ik de voordelen van vlees niet vind opwegen tegen de maatschappelijke prijs. Ik vind mezelf geen idealist. Ik denk vooral na over het systeem. Als we dat niet veranderen, is het niet volhoudbaar. Zolang er bijvoorbeeld niks gebeurt aan sociale ongelijkheid, blijft dit een groot probleem. Ik kijk hier met een zakelijke bril naar.

Bij Triodos Bank financieren we alleen projecten die bij onze missie passen en dat is volhoudbaar. Daarmee kunnen we de toets van de maatschappij doorstaan. Mijn ideaal is wel dat we allemaal met die belangenweging naar de wereld om ons heen kijken, verantwoord en bewust financieren is mijn inziens geen kwestie van idealisme meer, maar bittere noodzaak.”

Je zegt dat het Klimaatakkoord een begin is en we meer moeten kijken naar de stip aan de horizon, hoe ziet die eruit volgens jou?

“We richten ons nu vooral op isolatie en energie opwekken in de gebouwde omgeving. Ik denk dat het niveau waarop we nu kijken nog teveel gaat over hoe je per huis energie kan besparen.

Terwijl het veel mooier zou zijn als we wijken creëren waar we beter samen kunnen leven en de natuur goed gereserveerd is. Hoe bouw je natuurinclusief? En hoe zorg je ervoor de materialen voor een nieuwbouwwijk duurzaam zijn? Kan een hele wijk zich aanpassen aan het klimaat? Dan kijk je niet alleen naar de huizen zelf, maar ook of er bijvoorbeeld voldoende ruimte is om regenwater af te voeren. En of de biodiversiteit in de wijk op orde is met sedumdaken en gemeenschappelijk groen. De wijk kan ook weer veel meer de sociale functie gaan vervullen en mensen samenbrengen.”

Wat is daar voor nodig?

“Bij Colectief Partilculier Opdrachtgeverschap-projecten zie je deze inspraak van bewoners al heel mooi. Daar kiezen bewoners er gezamenlijk voor om aan de biodiversiteit in de wijk te werken en eetbare planten te kweken. Zouden we zo niet allemaal willen wonen? Om dit soort wijken op grotere schaal mogelijk te maken moet de ‘macht’ meer bij de toekomstige bewoners liggen en minder bij projectontwikkelaars en het grote geld. Die laatste zijn nu de makers van onze steden. Maar dat is niet de juiste weg.

Woningen zijn zo duur dat onze verplegers en docenten niet meer in de stad kunnen wonen waar ze werken, hierdoor worden wijken ook minder divers en komen groepen minder met elkaar in contact. Ik zou heel graag wat doen aan het sociale aspect van de woningmarkt. Waar particulieren meer inspraak krijgen over hoe je met elkaar wilt samenleven en hoe het betaalbaar wordt.

Wat je als bank daaraan kunt doen? In ieder geval zorgen dat je alleen hypotheken verstrekt aan mensen die de woning zelf gaan bewonen. En verder blijven meedoen aan het maatschappelijke debat hierover waar we ons richten op de belangen van groepen die onze aandacht nodig hebben zoals starters en zelfbouwers.”