1. Met een wormenhotel maak je aarde van je gft-afval

Pauline Appels, communicatieadviseur, bouwde haar eigen wormenhotel.

“Vorig jaar zomer besloot ik om zelf een ‘wormenhotel’ te bouwen: een kastje waarin ik mijn gft-afval kwijt kon en door wormen te laten composteren. Het eindresultaat, zwarte aarde, kan ik voor planten gebruiken. Van de groente- en fruitschillen, de binnenkant van een paprika tot de wortel die nog achterin de koelkast lag: ik vond het zonde om al mijn groente- en fruitafval, waar nog veel energie in zit, bij het restafval te gooien.

Om mijn vriend te overtuigen dat ik onze schaarse balkonruimte niet alleen maar voor afvalopslag aan het gebruiken was, moest dit ‘wormenhotel’ er ook visueel een beetje aantrekkelijk uitzien. Daarom hebben we bovenop een plantenbak gemaakt.”

Hoe het werkt

“De kern bestaat uit drie bakken. In de bovenste twee bakken zitten heel wat gaten in de bodem geboord. In de middelste zitten de wormen, deze vul je eerst met gft afval en een laag ‘bruin’ afval. In de bovenste gooi je gft en bruin afval. Met de onderste bak doe je niets, deze vangt het vocht op. Ook wel percolaat genoemd, dat uit de bakken erboven zal lekken. Dit vocht kun je (verdund) gebruiken als een soort Pokon voor je planten, buiten en binnen. In de loop van tijd, als de bovenste twee bakken vol genoeg zitten, migreren de wormen tussen deze bakken. In de middelste bak zie je de compost langzaam in aarde veranderen. Als deze compost droog genoeg is kun je de aarde voor je planten gebruiken. Door een nieuwe bak bovenop te zetten kun je eindeloos aan je wormenhotel blijven bouwen.”

Wat kan er in?

“Je kan er niet zomaar al je gft-afval in gooien, maar een mix van groen en bruin. Dus groente- en fruitafval en karton, eierdozen en kranten. Scherpe ingrediënten als ui, knoflook en hete peper kunnen absoluut niet.

In de loop van tijd kom je erachter dat het maanden duurt voordat je daadwerkelijk een bak aarde hebt voor je planten, veel kranten de oplossing zijn tegen vliegjes en dat dit kastje eigenlijk al te klein is voor een tweepersoonshuishouden. Ik ben er nu al over aan het nadenken om een groter hotel te bouwen, om die samen met buren te gebruiken.”

> Zelf een wormenhotel bouwen? Lees hoe je dat aanpakt
> En lees je hoe je samen met je straat een wormenhotel bouwt

2. Je tuin en dak vergroenen

Sibel Krasniqi, medewerker operations, maakt bloembakken van oude tl-bakken

“Wij kochten een huis uit de jaren negentig. Een redelijk duurzaam huis, maar genoeg te verduurzamen. Dat hebben we gedaan door onder andere zonnepanelen op het dak en een zeer zuinige CV-ketel. Omdat ik fan ben van de natuur, kijk ik hoe we met onze tuin zo groen mogelijk kunnen gaan. Alle tegels gingen eruit en gelukkig stonden er al fruitbomen. Het groeien van gras lukte helaas niet, omdat de grond in de winter te nat werd. In plaats daarvan hebben we boomschors gestrooid. En voor meer groen en insecten, legden we sedummatten op het platte dak van de schuur. Ik raad dit iedereen aan. Het is kant en klaar te bestellen en zorgt voor meer groen en verkoeling. Ze werken bovendien isolerend voor je huis. Je kunt de matten in handige doe-het-zelfpakketten bestellen. Je koopt ze dan inclusief ondermat. Wij hebben een klein dak, maar hadden het er in een uurtje op liggen.

Binnenshuis vervingen we alle lampen voor ledverlichting. Op zolder hingen er nog tl-bakken en daar heb ik een mooie nieuwe bestemming voor gevonden. Ik maakte er plantenbakken van. “Tussen de lobeliaatjes heb ik bakjes water voor de vogels gezet. Het water voor mijn planten komt allemaal uit de twee regentonnen in de tuin.”

> Interesse in een sedumdak? Kijk op Groendak.nl

3. Biologische planten voor biodiversiteit

Tim Vermoolen, juridisch medewerker, verwelkomt de insecten in zijn tuin

“Ik ben zelf nogal tuingek. Toen ik mijn huis in Maarn kocht heb ik direct een aantal stappen ondernomen voor meer natuur. Ik begon met een groot stuk terras en al het gras uit mijn tuin te halen. Hiervoor heb ik planten teruggezet. Die kocht ik bij de plaatselijke biologische kwekerij en via online webshop Sprinklr. Ik kocht soorten met een goede voedingswaarde voor insecten en spreidde de bloeiperiodes. De planten die ik kocht zijn ontzettend weerbaar. Ik weet niet of er een directe link is met het feit dat ze biologisch zijn. Ik kies voor bio omdat dit beter is voor de insecten en ik fel tegen pesticiden ben, maar ik geloof ook wel dat deze planten met meer liefde gekweekt zijn en dus sterker.

Omdat ik de biodiversiteit in mijn tuin belangrijk vind, hing ik mezenkasten en insectenhotels op. Een tip daarbij: hang de mezenkasten op het noorden omdat de vogels het fijn vinden uit de wind te blijven. De insectenhotels kun je het beste ergens op een zuidkant bevestigen omdat de meeste insecten van zon houden.

Deze tijd geniet ik van mijn tuin. Ik houd ervan lekker in de aarde te wroeten en ik vind het leuk het resultaat te zien van mijn werk. Als ik klaar ben met mijn werk, gooi ik het snoeiafval niet direct bij het gft. Als je het klein knipt, kun je het op de aarde leggen. Hiermee creëer je een organische bovenlaag op je tuinaarde die er voor zorgt dat voeding, lucht en vocht beter in de bodem doordringen en die uitdroging voorkomt. Werkt fantastisch.

Het is verder goed de natuur zijn werk te laten gaan en niet alles te snoeien. In de herfst bijvoorbeeld laat ik alles verdorren en ik haal ze niet weg. In dode stengels kunnen sommige insectensoorten weer goed nestelen.

4. Een kruidenspiraal zodat je altijd verse ingrediënten bij de hand hebt

Yvette van der Vlist, medewerker klantcontact, bouwde haar eigen kruidentuin

“Ik houd erg van vers gekruid eten. Dus daarom besloot ik deze lente een kruidenspiraal te bouwen. Hiermee heb ik altijd lekker verse kruiden bij de hand, helemaal biologisch.

Het idee van de kruidenspiraal komt uit de permacultuur. Je plant je kruiden bewust in een bepaalde volgorde om ze optimaal te laten groeien. Dat betekent simpelweg dat je bevriende kruiden naast elkaar zet en vijanden ver weg van elkaar laat groeien. Planten hebben namelijk bepaalde eigenschappen die met elkaar kunnen botsen. Maar daarnaast houd je ook rekening met de hoogte omdat de spiraal van laag naar hoog loopt. Onderin krijgen de plantjes het meeste water dus daar zet je dan bijvoorbeeld bieslook neer. Rozemarijn heeft weer heel weinig water nodig dus die staat bij mij aan de top.”

Puzzelen

“Het was dus nog wel een puzzel om te bepalen wat je waar plant. Hiervoor heb ik heel veel op Pinterest gekeken waar veel foto’s van kruidenspiralen te vinden zijn. Dan keek ik wat mensen naast elkaar zetten en schreef ik dat op. Rozemarijn en tijm zijn bijvoorbeeld goede vrienden en daar kun je salie ook vlakbij zetten. Daar gaf ik dan mijn eigen draai aan, want ik wel dan wel die kruiden kiezen die ik lekker vind. Peterselie is een veelgebruikt kruid dat ik helemaal niet lekker vind.

Voor het maken van de spiraal heb ik een lading tweedehands klinkertjes goedkoop ingekocht. Je hebt daarnaast heel wat aarde nodig. Die heb ik zoveel mogelijk biologisch gekocht. En het is goed voor de vruchtbaarheid van de aarde om er stro doorheen te gooien. Het bouwen is niet zo moeilijk, op Youtube vind je daar ook filmpjes van.”

5. Vergroen je straat met de buren

Matthias Wachter, corporate communicatiemedewerker, zaait bloemen in zijn straat voor de biodiversiteit

“In onze nieuwbouwwijk is er best wat groen, maar er zijn weinig bloemen. Veel gras is bestemd als park of als plek om te voetballen. Ik miste de bloemen. Bovendien zijn die belangrijk voor de biodiversiteit. Achter onze wijk is een waterwinpark waar ze veel bloemen hebben geplant. Daarnaast zorgt de gemeente er wel voor dat er in de parken wilde bloemen groeien. Dat is mooi, maar die insecten en bijen die daarop af komen, hebben wel ‘bruggen’ nodig om zich te verplaatsen. In de woongebieden zijn te veel tegels en kunstgrastuinen.”

Boomspiegels vergroenen

“Om deze reden wilde ik de boomspiegels in mijn straat vergroenen. Dit is het stuk gras rondom bomen wat geen ander doel heeft. Hiervoor heb ik eerst toestemming gevraagd aan de gemeente en dat ging erg makkelijk. De gemeente stond er geheel achter en heeft geholpen met borden om het bezaaide stuk af te zetten. Daarnaast hebben ze er houten palen neergezet waar we bijen- en insectenhotels aan hebben opgehangen.

De zaden kochten we via Natuurmonumenten of van Demeter. Ik koop het alleen van merken waarvan ik vertrouw dat het biologisch is. Bij Natuurmomenten is het fijn dat ze veel zaden hebben die goed zijn voor de bijen. We hebben het vergroenen van de straat samen met de buren aangepakt. Niet alleen fijn omdat het werk scheelt, het is ook nog eens gezellig.”

6. Veel slakken, toch aardbeien

Nelleke van Olst, relatiemanager zorg en welzijn, kweekt aardbeien in hangzakken

“Ik houd erg van aardbeien, maar vind het jammer dat ik biologische aardbeien niet zo lekker vindt. Daarom koop ik ze altijd op de markt. Erg lekker, maar helaas niet bio. Daarom besloot ik dit jaar zelf aardbeien in de tuin te kweken. Ik dacht dat dit geen optie was omdat ik veel slakken in de tuin heb. Maar een collega wees mij op aardbeienhangzakken. Die kun je bijvoorbeeld aan de schutting hangen en dat geeft meteen ook een vrolijk beeld. Ik heb in februari de zaadjes geplant op de vensterbank. Begin mei waren het inmiddels kleine plantjes en die heb ik in de hangzakken geplaatst. Nu kijken of er deze zomer aardbeien uitkomen.”

>Bekijk ook onze 8 tips voor een groene tuin