Samen met een steuncoalitie van ruim 20 organisaties is Triodos Bank een burgerinitiatief Afscheid van fossiel gestart met als doel dat de Tweede Kamer zich actief gaat inzetten voor een verdrag dat wereldwijd de productie van fossiele brandstoffen stopt. Als een burgerinitiatief 40.000 handtekeningen heeft, moet het voorstel worden behandeld in de Tweede Kamer.

Het startsein voor het burgerinitiatief werd vanavond gegeven in Amsterdam tijdens een debat in Pakhuis de Zwijger over hoe we van onze fossiele verslaving afkomen.

De steuncoalitie met een gezamenlijke achterban van zo’n 2 miljoen burgers constateert dat er na meer dan 22 jaar internationale onderhandelingen over klimaat nog steeds geen bindende afspraken zijn gemaakt over de afbouw van fossiele brandstoffen. Dit terwijl fossiele brandstoffen, door menselijk handelen, de grootste veroorzaker zijn van klimaatverandering. Ze zijn verantwoordelijk voor maar liefst 86 procent van de CO₂-uitstoot in de afgelopen tien jaar. En volgens de meest recente studie van Harvard University wordt 1 op de 5 sterfgevallen wereldwijd zelfs veroorzaakt door luchtvervuiling door fossiele brandstoffen.

Volgens Triodos-bestuurder Jacco Minnaar (CCO) is dit burgerinitiatief dan ook hard nodig. “Het gebrek aan juridisch bindende afspraken tussen landen vertraagt de overgang naar een schone energievoorziening en brengt wereldwijd levens in gevaar. Met hun handtekening geven burgers een ferm signaal naar de politiek dat het blijven oppompen van olie en gas en het winnen van kolen onverantwoord is.” Volgens recent onderzoek is 83% van de Nederlanders bezorgd over klimaatverandering, een percentage dat bovendien is gestegen sinds 2016. Minnaar: “Wij doen dit voor die enorme groep Nederlandse burgers die zich zorgen maken en meer inspanning verwachten van de politiek om het internationaal goed te regelen.” 

Een verdrag is volgens Minnaar een logisch vervolg op de omslachtige eindtekst van COP28, waaraan ook Nederland zich heeft gecommitteerd. Die vermeldt weliswaar voor het eerst de noodzaak om weg te bewegen van fossiele brandstoffen. “Maar er zijn geen harde afspraken gemaakt, over wat dan precies, en per wanneer. Dat is voor bestuurders eigenlijk een vrijbrief. ‘In mijn tijd hoeft het niet te gebeuren’.”

Programmadirecteur Pepijn Gerrits van Oxfam Novib: “Zolang er ook nog volop geïnvesteerd wordt in nieuwe fossiele projecten wereldwijd wordt de energierevolutie die we nodig hebben geremd. Landen in het Zuiden worden disproportioneel geraakt door de gevolgen van klimaatverandering en hebben bovendien nauwelijks bijgedragen aan het creëren van deze crisis. Internationale afspraken over hoe we op een eerlijke manier afscheid nemen van fossiele brandstoffen zijn daarom cruciaal.”

Een schoolvoorbeeld van succesvolle afspraken tussen landen is het Montreal Protocol. Dankzij dit internationale verdrag uit 1987 gebruiken we vrijwel geen stoffen meer die de ozonlaag afbreken, met herstel van de ozonlaag als belangrijk resultaat. Door zich hard te maken voor een soortgelijk verdrag, maar dan voor fossiele brandstoffen, zou de Nederlandse regering zich scharen achter het Fossil Fuel Non-proliferation Treaty-initiatief (FFNPT) waar een groeiende groep landen steun aan geeft.

Wie doen er mee aan het burgerintiatief?

Naast initiatiefnemer Triodos Bank zijn dat ActionAid, ASN Bank, BankTrack, Both Ends, Cordaid, Creatives for Climate, De Eerlijke Geldwijzer, DeGoedeZaak, Fair Finance International, FNV, Fossielvrij NL, Groen Pensioen, Hivos, Milieudefensie, MVO Nederland, Natuur & Milieu, Oxfam Novib, Simavi, Social Enterprise NL, Social Tipping Point Coalitie, Stop Ecocide Nederland en Reclame Fossielvrij.