In 2018 telden de inwoners van Kaapstad angstvallig af naar Day Zero, de dag dat er geen water meer uit de kraan zou komen. De Zuid-Afrikaanse stad ontsnapte ternauwernood (en gelukkig) aan een acuut drinkwatertekort. Dat is op steeds meer plekken een prangend probleem. Ook in Europa. En ja, ook in Nederland.

Afgelopen zomer sloegen Nederlandse waterbedrijven bijvoorbeeld alarm. Ze zijn bang dat er binnen enkele jaren al een tekort aan drinkwater ontstaat als we niet snel actie ondernemen. Op de vraag wie dit moet voorkomen, gaven zij een duidelijk antwoord: iedereen. Door thuis water te besparen, helpen we niet alleen mee om onze waterreserves in stand te houden, we verminderen ook de kans op watertekorten in de toekomst.

120 liter water per persoon

We gebruiken dagelijks gemiddeld 120 liter per persoon. Om te drinken, onze groenten te wassen, te koken, te douchen, de planten water te geven, de wc mee te spoelen, noem maar op. Dat is best veel, maar kleine aanpassingen kunnen op de lange termijn een groot verschil maken. Als iedereen in Nederland elke dag 20 liter minder water zou gebruiken, dan geeft dat een besparing van 354 miljoen liter water per dag. Als iedereen een beetje meedoet, kunnen we dus een enorm verschil maken. Daarom delen we 9 waterbesparende tips, voor in en om het huis.

Water besparen in huis

1. Korter douchen en een waterbesparende douchekop gebruiken

Heel voor de hand liggend, maar daarom niet minder belangrijk. Door dagelijks één minuut korter te douchen, bespaar je tot wel 7 liter water per dag. Dat is ook goed nieuws voor je portemonnee. Milieu Centraal zocht uit dat je jaarlijks zo'n 35 euro bespaart als je je douchebeurt terugbrengt van 7,4 minuten (de gemiddelde douchetijd in Nederland) naar 5 minuten.

Met een waterbesparende douchekop bespaar je nog eens 20 tot 35 liter per douchebeurt en daar merk je (afgezien van de aankoop van de douchekop) niets van. Een waterbesparende douchekop mengt lucht met het water, waardoor je minder water verbruikt terwijl de waterdruk hetzelfde blijft. Zo’n douchekop kost tussen de 55 en 75 euro. Dat verdien je in iets meer dan twee jaar weer terug.

2. Installeer waterbesparende kranen en thermostaatkranen

Naast een waterbesparende douchekop kun je ook waterbesparende kranen installeren. Ook hiervan merk je niets in het gebruik, want je verliest geen druk. Thermostaatkranen zorgen er op hun beurt voor dat je sneller de juiste temperatuur bereikt, waardoor het water minder lang hoeft te stromen voordat je een bepaalde hebt bereikt.

Het vervangen van kranen in je badkamer of keuken is wel een behoorlijke investering; zo’n 75 tot 250 euro per kraan. Dat verdien je minder snel terug dan een douchekop. Daarnaast is het vervangen van een goed werkende kraan niet perse duurzaam. Wil je toch waterbesparende kranen, maar wel zo duurzaam mogelijk? Wacht dan tot je huidige kraan aan vervanging toe is.

3. Controleer regelmatig op lekkages

Een lekkende kraan kan ongemerkt honderden liters water per jaar verspillen. Controleer daarom regelmatig je kranen, leidingen en wc op lekkages en repareer deze zo snel mogelijk.

Er zijn verschillende manieren om een lekkage in een leiding op te sporen:

• Let op eventuele vochtplekken op het plafond, de muren of de vloer.
• Controleer de watermeter. Als de meter blijft lopen zonder dat er water wordt verbruikt, dan kun je een lekkage hebben.
• Bekijk de waterleidingen en afvoeren. Zie je beschadigingen, dan kunnen die een lekkage veroorzaken.
• Controleer de aansluitingen tussen leidingstukken. Sluiten ze niet goed? Dan kan er water weglekken.

4. Bespaar water terwijl je wacht

Wacht je onder de douche of in de keuken tot het water warm wordt, dan stroomt er veel water weg. Vang dit water op (bijvoorbeeld in een emmer) en gebruik het om je planten water te geven, schoon te maken of groenten in te koken. Ook het water uit de waterkoker dat je niet gebruikt, kun je afgekoeld prima aan je planten of huisdier geven.

5. Afwassen zonder verspilling 

Een afwasmachine gebruikt tussen de 9 en 13 liter water per wasbeurt. Vul je afwasmachine daarom altijd volledig en kies altijd voor de eco-stand, want dan gebruik je minder water- en energie. En belangrijk: spoel de afwas niet onder de kraan voor, want dit verbruikt veel meer water dan je denkt. Afwassen met de hand is volgens Milieu Centraal nog duurzamer, als je maar een teiltje gebruikt.

Extra tip: gebruik elke dag één glas en één beker om uit te drinken. Ongemerkt gebruik je er namelijk altijd meer en die moet je dan allemaal weer afwassen.

6. Mindful naar de wc

Als je de wc volledig doorspoelt, gebruik je gemiddeld 6,7 liter water. Een huishouden met 4 personen spoelt dagelijks zomaar 216 liter (!) water door de ‘plee’. Dat kan natuurlijk anders. De gemakkelijkste optie: een wc met spoelkeuzeknop. Hiermee spoel je je boodschap met ruim 3 of 6 liter water door. Heb je nog een wc zonder dubbele spoeling (klein en groot)? Dan is er een do it yourself-oplossing. Leg op de bodem van je reservoir een lege fles, waarvan je de bodem vult met zand of stenen en de rest aanvult met water. Plaats de fles onderin in je stortbak en klaar ben je. Hiermee verklein je het volume van het spoelwaterreservoir op een goedkoper manier. Check wel of het watermechanisme het gewoon blijft doen en dat er genoeg water in het reservoir is om je wc goed door te spoelen. Anders heb je kans dat je je wc kapot maakt.

Wie écht impact wil maken kan regenwater gebruiken om de wc door te spoelen. Daarmee bespaar je 60 procent van het waterverbruik in jouw huishouden. De techniek is vrij simpel. Er wordt een tank geplaatst die het regenwater opslaat. Als er geen regenwater is, schakelt het systeem automatisch over op drinkwater. In sommige gemeenten kun je hier zelfs subsidie voor krijgen. De initiële kosten voor het systeem en de installatie zijn aanzienlijk; tussen de 2.000 en 5.000 euro. En daar komen de kosten voor de installatie nog bij. Een studie van de TU Delft laat wel zien dat je de investering in een regenwatertoilet, afhankelijk van de subsidie die je ontvangt, binnen 5 jaar terug kunt verdienen.

Een andere innovatie is de P&WC (plassen en wassen combinatie). Dit is een urinoir en fonteintje in één. Als je na het plassen je handen wast, ‘trek’ je met het water dat je daarvoor gebruikt het urinoir door. Met de P&WC bespaar je 3,5 liter water per bezoek. Een ander alternatief is het vacuüm toilet. Dat gebruikt helemaal geen water. Deze twee technieken zijn nog volop in ontwikkeling en de prijzen voor thuis zijn op aanvraag.

Water besparen rondom het huis

7. Gebruik een regenton

Vang regenwater op in een regenton en gebruik het om je tuin mee te sproeien of je ramen mee te lappen. Je kunt gewoon een ton in je tuin zetten, maar je kunt ook een regenton aansluiten op je regenpijp. Dit is niet alleen duurzaam, maar wist je dat regenwater ook beter is voor je planten omdat het geen kalk bevat?

Een regenton installeer je op twee manieren, op Youtube vind je verschillende installatie-instructies:

• Met een vulautomaat (regentonvuller)
  Een vulautomaat plaats je tussen de regenpijp en de regenton en leidt het regenwater automatisch naar de regenton. Zodra de regenton vol is, stopt de toevoer en gaat het overtollige water gewoon via de regenpijp naar de grond of het riool in.
• Direct op de regenpijp
  Om je regenton direct aan te sluiten op je regenpijp, boor je een gat in de deksel van de regenton. Bij de meeste regentonnen is de plek voor het gat al aangegeven op de deksel. Het gat moet een diameter van 40 mm hebben. Dit doe je vrij eenvoudig met een gatenboor of handboor. Maar let op: als je voor deze methode kiest, is het belangrijk om een extra gat te boren. Dit gat fungeert als overloop, zodat overtollig water kan wegstromen wanneer de regenton vol is, bijvoorbeeld naar de tuin. Je kunt hiervoor een overloopset gebruiken om het water veilig af te voeren.

Een alternatief voor de regenton is de innovatieve Rainwater Wall. Dit is een langwerpige, smalle en hoge tank die op de grond staat en water van het dak opvangt. Een gewone regenton koop je vanaf 80 euro.

8. Gebruik een gieter in plaats van een tuinslang

Je kunt je planten het beste water geven met een gieter. Een kwartier sproeien met de tuinslang kan wel 100 liter water verbruiken. Geef je planten in de zomer ’s avonds of ’s ochtends vroeg water, zodat het minder snel verdampt.

9. Kies voor droogtebestendige planten en bodembedekkers

Inheemse planten en bodembedekkers hebben minder water nodig. De inheemse planten helpen de grond vochtig te houden, wat betekent dat je minder vaak water hoeft te geven. Bovendien zijn inheemse planten goed voor de biodiversiteit in je tuin. Dankzij bodembedekkers droogt de grond minder snel uit.