1. Hof van Cartesius: broedplaats gemaakt van tweedehands materialen
Oude NS-borden en skateboards als gevelbekleding, oude perrondelen als vloer, ramen van oude treinen… Het Hof van Cartesius in Utrecht bestaat voor maar liefst 90 procent uit afgedankte materialen. Elke deurklink, elk kozijn is een boodschap aan de bouwwereld: zo kan het ook. Triodos Bank financiert de broedplaats.
Charlotte Ernst, architect en oprichter van de circulaire broedplaats, vertelt waarom ze het Hof van Cartesius in 2017 oprichtte, samen met haar zus Bianca en Simone Tenda: “Ik heb me lang geschaamd voor hoe weinig de architectenwereld bezig is met de transitie naar een gezonde en duurzame economie. Ik zag alleen maar niet-duurzame plannen en lange processen voorbij komen, terwijl klimaatverandering juist heel snel gaat.”
Hoe Het Hof van Cartesius verspilling in de bouwwereld tegengaat
Tegenwoordig huisvest het Hof van Cartesius ruim 120 duurzame ondernemers, die er hun kantoor, atelier of werkplaats hebben. Zij maken bijvoorbeeld schoenen van stro of ontwerpen een circulaire zitbank.
Wat is de circulaire economie?
Momenteel leven we in een overwegend lineaire economie: we winnen grondstoffen, maken er producten van, gebruiken die één of twee keer en… het is afval. In een circulaire economie gaat dat anders. Daar worden grondstoffen juist zo lang mogelijk in de kringloop gehouden. En worden producten pas afval als ze écht het einde van hun levensduur bereikt hebben. Met andere woorden: het is een economie waarin we uiterst zorgvuldig en efficiënt omspringen met grondstoffen, zodat we bijna geen afval meer produceren en de aarde zo min mogelijk uitputten.
Wie aan de circulaire economie denkt, denkt misschien meteen aan recycling. En dat klopt, recycling is er een onmisbaar onderdeel van. Maar er zijn ook andere maatregelen die we kunnen treffen, die minstens net zo belangrijk zijn en er zelfs voor kunnen zorgen dat producten de recyclingfase niet eens (of pas veel later) bereiken. Denk bijvoorbeeld aan het slimmer ontwerpen van producten, zodat onderdelen gemakkelijker vervangen kunnen worden en de producten zelf dus langer meegaan. Of denk aan het repareren, refurbishen en hergebruiken van producten, in plaats van ze af te danken.
2. Advanced Drainage Systems: van shampoofles naar rioolbuis
Wie denkt aan circulaire initiatieven die tot de verbeelding spreken, denkt waarschijnlijk niet meteen aan rioolbuizen. Toch vertellen de rioolbuizen van Advanced Drainage Systems (ADS) een mooi circulair verhaal. Triodos Bank investeert in het Amerikaanse bedrijf via het Triodos Pioneer Impact Fund. De rioolbuizen van Advanced Drainage Systems zijn gemaakt van plastic. Triodos Bank is niet per se een voorstander van plastic, maar in dit geval wel. Het is namelijk duurzaam vergeleken met het gangbare materiaal waar rioolbuizen van gemaakt zijn: beton. Plastic buizen zijn lichter (en dus duurzamer) te vervoeren, lopen minder kans op beschadigingen bij een aardbeving en gaan meer dan 100 jaar mee. Als ze het einde van hun levensduur eenmaal bereikt hebben, kan het plastic opnieuw gebruikt worden.
Ruim de helft van het plastic dat ADS inkoopt, is gerecycled plastic. In eigen recyclingfabrieken maakt het bedrijf er rioolbuizen van. De duurzame winst die ADS daarmee behaalt, liegt er niet om. Om een voorbeeld te geven: in 2020 kocht ADS 249.000 ton gerecycled plastic in. Daarmee bespaarde het 1 miljard liter water en voorkwam het 330.000 ton CO2-uitstoot.
3. Circularity European Growth Fund II: de circulaire economie financieren
We zijn een bank, dus een voorbeeld uit de financiële sector mag in dit lijstje natuurlijk niet ontbreken. In 2022 investeerde Triodos Groenfonds 10 miljoen in het Circularity European Growth Fund II. Dit Private Equity-fonds investeert in allerlei Europese bedrijven die bijdragen aan de circulaire economie. Denk bijvoorbeeld aan bedrijven die afvalmaterialen upcyclen en een herbestemming geven. Of bedrijven die producten repareren, renoveren en refurbishen.
Het Circularity European Growth Fund II investeert ook in bedrijven die producten als dienst aanbieden. In de portefeuille van het fonds zit bijvoorbeeld Lendis. Dit bedrijf verkoopt geen kantoorartikelen, maar biedt ze aan in de vorm van een abonnement. Als het abonnement afloopt, neemt Lendis de kantoorartikelen weer in, geeft ze een make-over en biedt ze wederom aan voor verhuur. Zo wordt de levensduur van de kantoorartikelen fors verlengd.
Shampoofles wordt rioolbuis
4. De Groene Afslag: circulaire hotspot in ‘t Gooi
Restaurant, evenementenlocatie, opnamestudio, kantoortuin, flexwerkplek en de duurzaamste vergaderlocatie van Nederland. In de circulaire hub De Groene Afslag (gefinancierd door Triodos Bank) komt alles samen onder één dak. Er zijn ook verschillende circulaire ondernemers te vinden in het pand. Zoals Mud Jeans (dat aan ’s werelds eerste circulaire spijkerbroek werkt) en Madaster (dat materiaalpaspoorten ontwikkelt).
Initiatiefnemer Lucas Mol toverde een slooppand langs de A1 bij Laren om tot deze multifunctionele ontmoetingsplaats. Omdat het om een slooppand gaat, kan De Groene Afslag daar helaas niet voor altijd blijven. Maar vanaf de zomer van 2025 betrekt De Groene Afslag een ander gebouw dat al een tijdje leegstaat, dit keer permanent: een oude militaire school in Laren.
5. First Solar: zonnepanelen anders ontwerpen én recyclen
Zonnepanelen zijn een essentieel onderdeel van de energietransitie, maar een keerzijde is er ook. Na 25 tot 30 jaar zijn ze aan vervanging toe en de recycling ervan blijkt een lastig verhaal. En dat terwijl ze boordevol waardevolle grondstoffen zitten, zoals aluminium, zilver en koper. Die grondstoffen belanden nu grotendeels bij het afval. Dat komt omdat de eerste generatie zonnepanelen niet werd ontworpen met recycling in het achterhoofd.
Zonnepanelenfabrikant First Solar, waar Triodos Bank in investeert, pakt het anders aan. Het Amerikaanse bedrijf ontwerpt zonnepanelen op zo’n manier dat ze wél gerecycled kunnen worden. First Solar kan momenteel al 90 procent van de grondstoffen in eigen zonnepanelen terugwinnen, in een eigen recyclingfabriek.
6. Fairphone: modulaire smartphone van Nederlandse bodem
Het Nederlandse Fairphone heeft de circulaire economie ook hoog in het vaandel. De revolutionaire smartphone van het bedrijf bestaat bijvoorbeeld voor een groot deel uit gerecyclede materialen. Maar de echte gamechanger: de Fairphone is de eerste modulaire smartphone ter wereld. De telefoon bestaat uit zes modules (van scherm tot accu tot audio jack) die gemakkelijk te vervangen en repareren zijn. Hierdoor neemt de totale levensduur van de smartphone enorm toe.
7. MUD Jeans: niet kopen, maar leasen
Om een gemiddelde spijkerbroek te produceren, is al snel 7.000 tot 8.000 liter water nodig. En bij het verbouwen van katoen wordt ook nog eens veel gebruik gemaakt van insecticiden en pesticiden. MUD Jeans bedacht daarom een slimme manier om het aantal geproduceerde spijkerbroeken terug te dringen: Lease a jeans. Zoals de naam van het concept al doet vermoeden, kan je bij MUD Jeans een spijkerbroek leasen, voor een klein bedrag per maand. Na een jaar is de spijkerbroek van jou, of je ruilt hem om voor een nieuw paar. Gaat je broek in de tussentijd stuk? Dan repareert MUD Jeans die gewoon.
MUD Jeans is bij de productie van spijkerbroeken overigens ook ontzettend duurzaam bezig. Door gebruik te maken van hernieuwbare energie, gerecycled katoen, gerecycled water en waterbesparende technieken bespaart het merk per spijkerbroek 72 procent water en 41 procent CO2.
Bedankt voor je reactie!
Bevestig je reactie door op de link in je e-mail te klikken.