De onderstaande column verscheen 1 maart op fd.nl als onderdeel van een reeks columns van Hans Stegeman waarin hij zijn visie geeft over economische en politieke vraagstukken.

De ‘erg’ waar ik me beroepshalve mee bezig houd, is de economische erg. Wat de effecten zijn op de economie en de gevolgen voor de investeringen. Hier is al meer dan genoeg over gezegd en geschreven en veel is nog onbekend. Belangrijk, natuurlijk, maar ook erg technocratisch, afstandelijk en vooral gericht op de financiële gevolgen voor ons. Ook wel cynisch. Want de erg die daar achter ligt is dat mensen het in plaats van beter, slechter krijgen. En dan nu niet door een natuurramp of een virus, maar omdat ook in 2022 macht nog altijd corrumpeert.

Daar had mijn zoon niets aan. De carnavalskikker wilde het concreter. "Dus als je dan niet doet wat iemand anders zegt, schiet ‘ie je dood? Als mijn hond niet gaat zitten, schiet ik hem dood." Precies. Die erg. De erg van nutteloze machtspolitiek, waar alleen de machtigen lol aan beleven, maar waar de rest van de bevolking alleen maar onder lijdt. Van kanonnenvoer tot armoede. Maar dat is door de geschiedenis heen natuurlijk nooit anders geweest.

Maar de ergste erg is hoe wij in het Westen en vooral in Europa zo naïef hebben kunnen zijn. Dat we al die tijd het economisch belang boven het belang van vrede en veiligheid hebben gesteld. Dit is eens te meer het bewijs dat er een conflict is tussen ons leidende principe – de economie – en het leidende principe in landen zoals Rusland. Dat draait doorgaans niet om het streven naar materiële welvaart, vrijhandel en andere economische belangen. Poetin heeft daar al lang geleden afscheid van genomen. Andere belangen, zoals persoonlijke status of macht zijn het doel. Economie is slechts een middel.

Hopelijk leren wij dit ook nog eens. Dat we economie ook kunnen gebruiken om vrede en veiligheid te creëren. Door datgene te financieren wat goed is voor ons, en uit te sluiten wat ons bedreigt kan financiële oorlogsvoering als wapen dienen in een strijd die we lang waren vergeten. Door minder afhankelijk te worden van landen die niet te vertrouwen zijn en te investeren in onze eigen energie- en grondstofvoorziening, omdat dat de beste garantie is voor meer stabiliteit.

Ik weet het, economen zouden normaal pleiten voor vrijhandel. Ik ook. Maar als onbetrouwbare partners er misbruik van maken, is er maar één weg. We moeten materiële welvaart en handelsvoordelen opofferen voor vrede. Want het allerergste dat ons kan overkomen is die te verliezen. Zeker voor een tienjarige kikker. Maar dat durf ik hem niet te vertellen.