Het Nederlandse ASML en het Taiwanese TSMC zijn grote spelers in de chipindustrie. ASML bouwt de machines die nodig zijn om een chip te maken en staat bekend als koploper in innovatie. TSMC is een van hun afnemers en de grootste onafhankelijke chipmaker ter wereld. Triodos Bank investeert in beide bedrijven.

“Deze bedrijven dragen bij aan onze kwaliteit van leven”, zegt Sjoerd Rozing, Senior Investment Analyst bij Triodos Investment Management. Door innovaties van voornamelijk ASML en TSMC zijn chips de afgelopen vijftig jaar steeds kleiner, goedkoper en krachtiger geworden. Dit maakt vooruitgang mogelijk in onder andere de energiesector, mobiliteit en de zorg. Rozing: “Diagnoses stellen met behulp van computers of bijvoorbeeld dna ontrafelen is vele malen goedkoper geworden.”

Er is ook een milieuvoordeel: “Waar je vroeger allerlei aparte apparaten had, heb je nu vaak genoeg aan je telefoon. Dat scheelt afval. En omdat de chips steeds kleiner worden, kosten ze relatief minder materiaal en energie.” Dat is van belang omdat we steeds hogere eisen stellen aan onze telefoon, zoals een hogere snelheid en meer pixels. Door innovaties in de chipproductie lukt dat zonder een al te hoge stijging van het energieverbruik.

ASML draagt ook op andere manieren bij aan minder afval, vertelt Marijn Vervoorn. Hij is Director Sustainability Strategy bij het bedrijf. “We bouwen onze machines zoveel mogelijk op basis van een modulair ontwerp, zodat klanten een machine kunnen upgraden zonder een hele nieuwe machine te hoeven aanschaffen. En we gebruiken onderdelen waar mogelijk opnieuw.” Dat is iets wat in goed overleg met de klant moet gebeuren, zegt Vervoorn. Die betalen soms meer dan 100 miljoen euro voor zo’n enorme machine met de nieuwste technologie. “Stel je voor, je koopt de nieuwste generatie Tesla en er zitten gebruikte onderdelen in. Het kost veel voorbereiding en papierwerk om aan te tonen dat ‘as new’ echt zo goed als nieuw is.”

Monopoliepositie

Zowel ASML als TSMC hebben nagenoeg een monopoliepositie. Voelt een monopolist wel prikkels tot verduurzaming en sociaal werkgeverschap? De wereld is immers afhankelijk van het bedrijf en zal de producten toch wel afnemen. ASML en TSMC vallen hierbij echter juist positief op. “Beide bedrijven realiseren zich dat ze hun verantwoordelijkheid moeten nemen”, zegt Sjoerd Rozing. “En dat een sterke marktpositie niet wegneemt dat er aandacht moet zijn voor duurzaamheid. Daarbij hebben ze de middelen om te investeren.” Als investeerder blijf het daarnaast ook de veranwoordelijkheid van Triodos Investment Management om bedrijven scherp te houden: “We moeten ze eraan blijven herinneren dat ze niet alleen een verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van hun aandeelhouders, maar ook ten opzichte van de omgeving. Dat ze moeten blijven werken aan transparantie en duurzame bedrijfsvoering.”

Volgens Vervoorn zit het er bij ASML diep ingebakken dat langetermijnsucces samenhangt met een positieve bijdrage leveren aan “klanten, investeerders, toeleveranciers, medewerkers en de samenleving.” Een voorbeeld: “We hebben per toeval een methode ontwikkeld om medische isotopen (bruikbaar in de gezondheidszorg, red.) te genereren, wat normaliter in een kernreactor gebeurt. Wij hebben die technologie niet nodig, maar het kan de samenleving helpen, dus nu gaat er een bedrijf mee aan de slag.” Dat levert ASML financieel uiteraard ook iets op, “maar op onze schaal van omzet is dat niet zo indrukwekkend. We vinden het vooral zonde om de technologie niet te benutten.”

Die houding bespeurt hij ook bij ASML-werknemers: “Het zijn technisch ingestelde mensen die graag problemen oplossen. Ze hebben bijvoorbeeld een app ontwikkeld die carpoolen met collega’s vergemakkelijkt.” Alleen al om werknemers tevreden te houden en nieuw talent aan te trekken – dat steeds vaker een werkgever uitkiest op basis van wat die bijdraagt aan de wereld – is sociale verantwoordelijkheid nemen dus een must.

Overwerken aanpakken 

Een bedrijf moet aan bepaalde eisen voldoen, wil Triodos Investment Management erin investeren. Rozing: “We vinden het belangrijk dat bedrijven producten maken die duurzaam zijn en/of bijdragen aan een duurzamere wereld. Het sociale- en milieubeleid moet op orde zijn; ze moeten zich inspannen om hun water- en energieverbruik te verminderen. Dat doen deze bedrijven heel goed. InAzië is mensen laten overwerken bijvoorbeeld vrij normaal, maar TSMC wil dat aanpakken. En beide bedrijven werken steeds meer met hernieuwbare energie.”

Zo heeft ASML als doel om in 2020 volledig op hernieuwbare energie te draaien. “Maar onze footprint zit slechts voor een klein deel binnen onze eigen hekken”, zegt Vervoorn. “Een groot deel van de energie wordt vóór ons gebruikt, bij de toeleverancier, en erna, bij chipmakers en consumenten. Met zo efficient mogelijke machines reduceren we het energieverbruik na ons.”

Om het energieverbruik van toeleveranciers positief te beïnvloeden, is een intensieve samenwerking van belang, zegt Vervoorn. “We maken samen doelstellingen om te verbeteren, ook op andere vlakken; zo werken we nu samen toe naar een circulair systeem. Vertrouwen, langetermijndenken en transparantie zijn daarvoor essentieel.”