Het is alle hens aan dek. De wereld staat voor de enorme uitdaging de versnelde klimaatverandering en opwarming van de aarde het hoofd te bieden. De uitstoot van CO₂ door de verbranding van fossiele brandstoffen moet drastisch ingeperkt worden en uiteindelijk helemaal stoppen. Om aan het Klimaatakkoord van Parijs te voldoen wil Nederland in 2030 de uitstoot van CO₂ ten opzichte van 1990 halveren om nog eens twintig jaar later volledig op duurzame energie te zijn overgestapt. De harde afspraken zijn in de Klimaatwet vastgelegd.  

Dat betekent nogal wat voor de energieopwekking. Duurzame energiebronnen zoals zon en wind nemen het stokje over van de traditionele, vervuilende energieopwekking in kolen- en gascentrales. Alleen schijnt niet altijd de zon en waait het niet constant, waardoor de schommelingen in het energieaanbod op het stroomnet sterk gaan toenemen. Daarnaast gaat ook de zogenoemde elektrificatie van industriële processen, maar ook in de eigen huishouding onverminderd door. Dit alles om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen. Dat betekent dat ook de vraag naar stroom grote pieken en dalen vertoont.

Tegengaan van verspilling

Met stroom is iets raars aan de hand. Wat aan elektriciteit is opgewekt moet ook gebruikt worden. En als het te hard waait of de zon uitbundig schijnt en er te veel duurzame energie het net opgaat daalt de prijs soms zo hard dat die negatief uitpakt. "Er is minder controle op het aanbod. Als er teveel stroom beschikbaar is, krijgen partijen bijvoorbeeld geld toe om lampen aan te zetten. Die onbalans in de markt neemt bij verdere verduurzaming toe", voorspelt Gielink. De investment manager noemt daarom het project Giga Rhino van essentieel belang. "Door stroom op te slaan in de batterij en weer te verkopen op het moment dat er behoefte aan is, lukt het vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Zo ga je verspilling tegen."

Een dergelijke superbatterij levert tevens een bijdrage aan het in balans houden van de netspanning. Bij teveel of te weinig spanning treden ernstige storingen op in apparaten. De superbatterij slaat op jaarbasis een hoeveelheid energie op die gelijk staat aan het elektriciteitsgebruik van vijfduizend huishoudens. De besparing op CO₂ uitstoot bedraagt naar schatting 12,5 miljoen kilo per jaar, vergelijkbaar met 418 retourvluchten New York of de opnamecapaciteit van 41.776 bomen. "Er bestaan al wel meer opslagbatterijen, maar zo groot en krachtig als deze bij Lelystad is in Nederland nog niet gerealiseerd" aldus Gielink.

Cruciale innovatie

Met het project is een totale investering gemoeid van ruim €8 miljoen. Vanwege het innovatieve karakter van de superbatterij draagt de overheid €2,1 miljoen bij, daarnaast hebben nog eens vijfhonderd investeerders gezamenlijk €3,7 miljoen bijeengebracht. Triodos Energy Transition Europe Fund dichtte het gat met haar bijdrage zodat de bouw nog voor de zomer kon beginnen. Najaar 2020 is de krachtigste batterij van Nederland volgens planning in bedrijf. "Wij vonden het noodzakelijk bij te springen omdat dit een nog vrij nieuwe en innovatieve ontwikkeling is, die cruciaal is voor de duurzame energieopwekking", licht Gielink toe. "In de komende jaren zal er nog veel meer opslagcapaciteit bij moeten komen. Met onze relatief kleine bijdrage helpen wij die ontwikkeling op gang te krijgen. Zo hebben we een grote impact op de versnelling van de energietransitie."

Het fonds gaat naast de investering in Giga Rhino een partnerschap aan met moederbedrijf Giga Storage. Volgens Gielink is de kans reëel dat er vervolgprojecten komen waaraan Triodos Energy Transition Europe Fund opnieuw bijdraagt. Giga Storage wil in de toekomst ook andere innovatieve opslagtechnieken toepassen om grootschalige energieopslag te realiseren om zo de rol van duurzaam opgewekte stroom in Nederland te vergroten. "Voor ons is dit een mooie kans om ervaring op te doen in de opslagmarkt", aldus Gielink. Het Triodos Energy Transition Europe Fund omvat circa €145 miljoen en heeft de laatste jaren een aanzienlijke groei doorgemaakt. "Er is veel interesse bij beleggers in duurzame energie."