De filosofie is eenvoudig: de kosten laag houden zodat inspirerende en betaalbare muziekles mogelijk blijft. Alle muziekdocenten werken op zelfstandige basis en zijn daarnaast uitvoerend musicus. Want met twee benen op het podium kan je de liefde voor muziek het beste op anderen overbrengen. Wij stelden zes vragen aan directeur Leontine van Vlerken.

Wat houdt cultureel ondernemerschap voor jou in?

“Cultureel ondernemerschap kan een brug slaan tussen de ‘zachte’ en de ‘harde’ sector. Als directeur van het Muziekpakhuis kan ik de randvoorwaarden scheppen voor creatieve dienstverleners, in dit geval muzikanten, zodat zij financieel autonoom kunnen opereren. Ik werk graag met vakmensen, met professionals met een passie, dat motiveert me enorm.”

En wat betekent het voor de culturele sector?

“Met cultureel ondernemerschap kan je het precaire evenwicht tussen kunst en commercie bereiken. Een kunstenaar heeft een vrije ruimte nodig waarin hij op het scherpst van de snede kan experimenteren. Het gevaar van zelfvoorzienend moeten zijn, is dat de kunstenaar zijn oren laat hangen naar wat de markt vraagt. Bij een te commerciële houding ondermijnt hij zijn bestaansrecht. Er is daarom iets, of iemand, nodig die de vrije ruimte voor de kunstenaar mogelijk maakt en bewaakt. Zonder dat dit de kunstenaar afhankelijk maakt.”

PROJECT CV
HET MUZIEKPAKHUIS
Het Muziekpakhuis bestaat sinds 1982. De muziekschool geeft muziekonderwijs waarbij bevlogenheid en samen spelen centraal staat. Vanuit deze gemeenschappelijke visie ondersteunen ze freelance muziekdocenten. De afgelopen vijf jaar onder leiding van Leontine van Vlerken.

Hoe doe je dat? Hoe blijf je zakelijk in een culturele onderneming? En vice versa, hoe bewaak je je idealen in een marktafhankelijke organisatie?

“Ik denk dat het bestaansrecht van de onderneming moet doorklinken in het ondernemen. Elke handeling dient deze essentie te versterken. In 2012 zijn we met het Muziekpakhuis naar een nieuw pand verhuisd. Tijdens de verbouwing hebben we ons steeds de vraag gesteld wat belangrijk is voor onze missie. Je hebt geen chique pand en duur meubilair nodig om de passie voor muziek maken over te brengen. Uiteindelijk is het gebouw casco opgeleverd. Zelfs de muren waren nog niet geschilderd. Maar op de akoestiek van de ruimtes hebben we niet bezuinigd. En alles is geïsoleerd, zodat we midden in een Amsterdamse woonwijk drumles kunnen geven en bandrepetities kunnen houden.”

Wat zijn de uitdagingen voor het Muziekpakhuis?

“De markt van creatieve dienstverleners is versnipperd geraakt door de vele bezuinigingen in de culturele sector. Musici of muziekdocenten die werkeloos geworden zijn geven nu les vanuit huis of op andere goedkope locaties.  We zien dit gepaard gaan met een verlaging van lestarieven. Voor het Muziekpakhuis is het zaak om de meerwaarde van een school zichtbaar en voelbaar te maken. Wij bieden individuele maatwerklessen én vele mogelijkheden om groepjes te vormen en samen te spelen. Daarnaast hebben we een mooi groot pand in hartje Amsterdam dat als een huiskamer is voor leerlingen én hun docenten. Docenten studeren in het pand, ouders nemen even hun rust als hun kroost les heeft, tieners maken voor en na hun les huiswerk, volwassenen checken hun mail en kletsen even lekker bij met een kopje (gratis) koffie en thee. Naast de muzikale activiteiten is de sociale functie van onze school steeds belangrijker geworden.”

Jullie leerlingenaantal groeit gestaag. Hoe verklaar je dit succes?

“Er zijn twee factoren van belang. Ten eerste is de filosofie van de oprichters heel vruchtbaar gebleken. Zij wilden vooral het enthousiasme voor muziek overbrengen door goede muzikanten te laten doceren en leerlingen de vrijheid te geven om zelf hun leertraject te bepalen. De overheadkosten moesten zo laag mogelijk gehouden worden. Nog steeds is het Muziekpakhuis alleen facilitator. De docenten bepalen uiteindelijk het succes. Wij zoeken naar docenten die kunnen bijdragen aan de diversiteit van het muziekonderwijs, maar daarnaast ook passen bij het idee van het Muziekpakhuis als huiskamer voor (leerling-) muzikanten. Dat moet gedragen worden door de persoonlijkheid van de docenten. En gelukkig hebben we nu een heel mooie groep van vijfenvijftig docenten. Onze leerlingengroep bestaat voor 55% uit volwassenen en we zien dat steeds meer volwassenen muziek willen maken en weer les willen hebben.”

Wat zijn de plannen voor de toekomst?

“Onze belangrijkste inspanning is gericht op enerzijds het vasthouden en blijven boeien van leerlingen en anderzijds voldoende nieuwe instroom van leerlingen genereren. Sinds 2009 levert dit inderdaad een gestage groei op waar we zuinig en trots op zijn. Daarnaast zijn we een vrijetijdsschool waarbij de bezettingsgraad vooral tussen drie uur ’s middags en tien uur ’s avonds hoog is. We willen nu doelgroepen aanspreken die in staat zijn om in de daluren te komen zodat we de schoolruimte optimaal kunnen benutten.”

Bent u ook een ondernemer met hart en hoofd? Of bent u benieuwd naar andere projecten die Triodos Bank financiert op het gebied van kunst en cultuur? Kijk dan op Mijn Geld Gaat Goed.

Tekst: Daphne Rieken